Nowości na stronie
Bolesław Gładych – 13.01.2025Samoloty Bolesława Gładycha – 13.01.2025
Meldunek Bolesława Gładycha (1) – 13.01.2025
Meldunek Bolesława Gładycha (2) – 13.01.2025
Kazimierz Piróg – 13.01.2024
Czesław Nowak – 01.11.2024
Cmentarz w Kirkee – 25.10.2024
Jerzy Radwański – 25.10.2024
Tadeusz Siewierski – 25.10.2024
Nikołaj Biełozierow – 25.10.2024
O pubie „Orchard” w Ruislip w Londynie, koło bazy lotniczej RAF Northolt, będącym w latach II wojny światowej miejscem szczególnym dla polskich lotników, pisałem pod koniec 2023 r. w artykule poświęconym temu miejscu. Niestety, wkrótce potem lokal został zamknięty, a budynek i teren znalazł się w rękach prywatnego inwestora. Pojawiły się plotki, że zostanie wyburzony, a na jego miejscu powstanie nowy obiekt.
Władze gminy Hillingdon, na terenie której „Orchard” się znajduje, na swojej stronie internetowej ogłosiły formularz konsultacji społecznych, w których można się wypowiedzieć na temat, czy powinien zostać uznany za budynek o wartości historycznej i architektonicznej, a tym samym – czy powinien zostać uratowany przed wyburzeniem. Aby oddać swój głos, do czego gorąco zachęcam Czytelników strony, należy wejść na stronę gminy Hillington, a następnie „Have your say”. W sześciopunktowej ankiecie należy odpowiedzieć na pytanie nr 3 twierdząco („Do you think The Orchard should be locally listed?”), a w punkcie nr 4 uargumentować, dlaczego „Orchard” zasługuje na wpisanie na listę zabytków. Pytania 1 i 2 dotyczą stosunku respondenta do gminy Hillingdon (np. czy jest się jej mieszkańcem), a pytania nr 5 i 6 innego budynku, niezwiązanego z historią polskiego lotnictwa.
Czas jest tylko 13 lutego 2025 r., więc czas się spieszyć! Kilka Państwa minut może pomóc w ocaleniu przed buldożerami miejsca, w którym przed laty bawili się wszyscy najwybitniejsi myśliwcy Polskich Sił Powietrznych!
Dodany został obszerny artykuł o samolotach Bolesława Gładycha: jednym Spitfirze i czterech Thunderboltach. Trzy z tych maszyn oznaczane były godłem pingwina i podpisem „Pengie”. Równocześnie, na nowo napisany został życiorys tego asa: pierwotna wersja została opublikowana na tej stronie 20 lat (!) temu. Mimo drobnych uaktualnień poczynionych w międzyczasie, tekst ten wymagał stworzenia od podstaw i rozrósł prawie trzykrotnie.
Spośród licznych zwycięstw tego pilota, dwa były bardzo nietypowe. Pierwsze, z 23 czerwca 1941 r., Gładych odniósł nieumyślnie taranując (!) nieprzyjaciela i odcinając mu tył kadłuba śmigłem swojego Spitfire'a. Drugie zaliczył 27 marca 1944 r., gdy za sterami Thunderbolta zbliżył się od tyłu do Messerschmitta i tak wystraszył jego pilota, że ten bez walki wyskoczył z samolotu. Do strącenia tych maszyn użył łącznie zero pocisków, ale oba zaliczono na jego konto zwycięstw powietrznych: w Polskich Siłach Powietrznych nie zliczano bowiem samolotów „zestrzelonych”, lecz „zniszczone” w powietrzu. Meldunek z 1941 r. jest ciekawy także z innego względu: został sporządzony w dwóch wersjach, istotnie różniących się od siebie szczegółami. Przyczyną tego był fakt, że pierwszą wersję zredagował oficer wywiadu 303 Dywizjonu, który rozmawiał z Gładychem w szpitalu (a więc zapewne usłyszał relację od poważnie rannego pilota, którą na własną rękę poskładał w spójny tekst). Redakcję drugiej wersji meldunku nadzorował sam Gładych i zadowolony z jej treści – podpisał się pod nią.
Ale historia lotnictwa to nie tylko asy myśliwskie i ich samoloty. Pamiętając o „szarych korzeniach bujnych kwiatów” za sprawą artykułu Pana Janusza Kubita Czytelnik dowie się więcej o postaci Kazimierza Piroga, mechanika samochodowego Polskich Sił Powietrznych.
Wyodrębniony został dział „Moje publikacje”, który znajduje się po lewej stronie w menu. Czytelnicy strony znajdą tam linki do publikowanych PDF-ów z artykułami.
Z kolei Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego na swojej stronie internetowej zamieściła komplet publikacji wydawanych corocznie w ramach konferencji „Historia Skrzydłami Malowana”, która odbywa się późną wiosną w Koszalinie. Jest tam wiele interesujących artykułów autorów piszących regularnie o Polskich Siłach Powietrznych w II wojnie światowej, w tym m.in. Roberta Gretzyngiera, Piotra Hodyry, Mariusza Konarskiego, Grzegorza Korcza, Łukasza Łydżby, Wojtka Matusiaka, Marka Rogusza, Grzegorza Sojdy i Grzegorza Śliżewskiego... Tysiące stron tych wartościowych opracowań dostępne są za darmo, w pełnej treści.
Do działu z PDF-ami trafił mój artykuł o Czesławie Nowaku, pilocie m.in. Dywizjonów 302 i 318 (oraz jednostek brytyjskich i kanadyjskich), opublikowany przed pięcioma laty w czasopiśmie „Gapa”. Współautorem tekstu jest Pan Andrzej Lewandowski.
W imieniu Polsko-Walijskiego Komitetu „Reach for the Skies” przekazuję zaproszenie na uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej upamiętniającej lotników Polskich Sił Powietrznych poległych w latach 1940–1947. Uroczystość odbędzie się w niedzielę 3 listopada 2024 r. o godz. 11:00 w Kościele Rzymskokatolickim pw. Naszej Pani Królowej Pokoju przy ulicy Waunlanyrafon w Llanelli w Walii. Więcej informacji można znaleźć na profilu facebookowym organizacji.
Dział z cmentarzami został wzbogacony o galerię zdjęć z dalekiego Kirke (Khadki) w Indiach, gdzie spoczywa jeden polski lotnik. Nekropolię odwiedziła i zrobiła zdjęcia – specjalnie na potrzeby niniejszej strony – Pani Anna Broda.
Dodany został życiorys Jerzego Radwańskiego, pilota Dywizjonów 302 i 318.
Dwa ostatnie dzisiejsze materiały to pliki PDF z moimi artykułami ze „Skrzydlatej Polski”, na temat oficerów lotnictwa ludowego Wojska Polskiego: Tadeusza Siewierskiego (przedwojennego myśliwca III/3 Dywizjonu) oraz Nikołaja Biełozierowa (Rosjanina, oficera 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa”).
Na stronie zamieszczony został nowy życiorys Bronisława Błońskiego (podoficera personelu naziemnego, weterana kampanii wrześniowej i żołnierza Armii Krajowej) autorstwa Pana Bartłomieja Błaszkowskiego.
Nowością jest także poprawiony i znacznie rozbudowany (...niemalże napisany od nowa) życiorys Jerzego Bajana, przygotowany wspólnie z Panem Wojtkiem Matusiakiem.
Niedawno ukazała się książka „Lotnicy i cichociemni z bydgoskich gimnazjów 1920–1939” autorstwa Edwarda Małachowskiego. W liczącej 240 stron publikacji, w twardej oprawie, autor zebrał biografie 27 wojskowych (w tym 25 lotników), którzy edukację średnią pobierali w przedwojennej Bydgoszczy (jeden z nich był zarazem lotnikiem i cichociemnym). Większość z nich służyło w Polskich Siłach Powietrznych na Zachodzie. Zgromadzone materiały i informacje (a także skromny, choć obecny, materiał ilustracyjny) umożliwiają bliższe zapoznanie się z tymi postaciami, wśród których nie brak wybitnych, w tym kawalerów Orderu Virtuti Militari. Książka nie znajduje się w regularnej sprzedaży, ale zamówienia można przekazać autorowi, Panu Małachowskiemu, pisząc na adres kontaktowy do twórcy niniejszej strony internetowej.
Poprawiony i rozbudowany został wykaz strat 304 Dywizjonu.
Staraniem 307 Squadron Project (tj. Andrzeja Michalskiego, Michaela Parrotta i Marcina Piórkowskiego) w Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie otwarta zostanie wystawa poświęcona 307 Dywizjonowi Myśliwskiemu Nocnemu „Lwowskiemu”. Wernisaż odbędzie się 31 sierpnia o godz. 15:00. Więcej informacji znaleźć można na facebookowym profilu autorów, po kliknięciu na miniaturę afiszu.
W poprzednim miesiącu w Wielkiej Brytanii ukazała się natomiast książka autorstwa Adriana Beana pt. „What Happened” („Co się wydarzyło”), opowiadająca o katastrofie z 12 czerwca 1941 r., w której Wellington z 305 Dywizjonu zderzył się z Oxfordem z jednej ze szkół pilotażu RAF. Oba samoloty spadły koło Elton w hrabstwie Nottinghamshire. Autor jest krewnym jednego z brytyjskich lotników, którzy zginęli tego dnia. Dalsze informacje dostępne są także na Facebooku.
Przed kilkoma dniami do sprzedaży trafiła moja nowa książka pt. „Samolot szturmowy Iljuszyn Ił-2”, opowiadająca w albumowej formie o użyciu bodaj najsłynniejszego sowieckiego samolotu w lotnictwie ludowego Wojska Polskiego. W zeszłym roku napisałem podobną publikację, która ukazała się w serii „Polish Wings – Polskie Skrzydła” w języku angielskim. Nowa publikacja to nie tylko zmiana języka, ale aż 270 nowych fotografii, sześć nowych sylwetek bocznych, dwie mapy oraz relacje pilotów, strzelców pokładowych i personelu naziemnego, który służył w jednostkach wyposażonych w te szturmowce... A także – poprawione błędy i uzupełnione braki. Zapraszam do lektury!
25 marca 2024 r. zmarł jeden z najwybitniejszych historyków polskiego lotnictwa, Bartłomiej Belcarz. Bartek był także współzałożycielem i współwłaścicielem Wydawnictwa „Stratus”, znanego z publikacji o charakterze historyczno-lotniczym. W zeszłym roku zapadł na ciężką chorobę, z którą współczesna medycyna wciąż nie ma szans. Walcząc z nią do końca starał się być aktywny jako badacz; do ostatnich chwil pracował nad swoją ulubioną tematyką, czyli dziejami Polskich Sił Powietrznych we Francji w 1940 r.
Trzema jego ostatnimi publikacjami są monografie z serii „Polish Wings – Polskie Skrzydła” (której był pomysłodawcą i spiritus movens kolejnych tomów). Książki te przybliżają użycie w polskim lotnictwie myśliwców Morane-Saulnier MS.406, Caudron-Renault CR.714 Cyclone oraz Curtiss Hawk 75 – którymi latali polscy piloci głównie podczas kampanii francuskiej. Współautorem wszystkich trzech jest Franciszek Strzelczyk, a tomu o Curtissie – dodatkowo Robert Gretzyngier i Wojtek Matusiak.
Gorąco zachęcam do sięgnięcia po te książki – i do chwili zadumy nad osobą autora...
Dzisiaj dodany został życiorys Antoniego Rutkowskiego, podoficera sanitarnego m.in. 112 Eskadry i 307 Dywizjonu. Tekst powstał dzięki pomocy i udostępnieniu zbiorów krewnego lotnika, Pana Piotra Kasprzaka.
Drugi z życiorysów przedstawia losy Eugeniusza Kruczka: sybiraka i mechanika 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa”, który zginął tragicznie w 1944 r.
Ostatni z nowych materiałów to zestawienie transportów morskich, którymi polscy lotnicy podróżowali podczas II wojny światowej, walcząc o swoją ojczyznę daleko poza jej granicami.
Niejako w nawiązaniu do tego tematu zamieszczam także PDF (ponad 100 stron!) z artykułem pt. „Święty Mikołaj w październiku”, który przygotowałem wraz z Panem Wojtkiem Matusiakiem na doroczną konferencję w Koszalinie pt. „Historia Skrzydłami Malowana”. Opowiada o pierwszym masowym i bodaj najciekawszym rejsie, który miał miejsce krótko po kampanii wrześniowej. 700–800 polskich lotników wyruszyło z Rumunii na Bliski Wschód, w drodze do Francji, by wstąpić tam do odtwarzanego na obczyźnie Wojska Polskiego.
Poprawiona i uzupełniona nowymi zdjęciami została także podstrona dotycząca cmentarza w Bayeux, głównej brytyjskiej nekropolii ofiar inwazji w Normandii (której 80-lecie obchodzono przed kilkoma tygodniami), a na której spoczywa dwóch polskich lotników.
Zachęcam także do lektury dwóch moich artykułów, które ukazały się w wersji papierowej. Pierwszy z nich to artykuł pt. „Oczy nad frontem włoskim. 318 Dywizjon Myśliwsko-Rozpoznawczy Gdański”, opublikowany w Biuletynie IPN. Drugi to artykuł o Stefanie Gajewskim, który ukazał się w „Skrzydlatej Polsce” (tekst napisany wraz z Panem Wojtkiem Matusiakiem). Bohater tekstu był pierwszym instruktorem Stanisława Skalskiego, pilotem bombowców PZL.37 Łoś w czasie kampanii wrześniowej i pilotem nieoperacyjnym na Zachodzie. Po wojnie, na skutek nieudanej próby ucieczki za granicę, padł ofiarą brutalnych represji ze strony Urzędu Bezpieczeństwa.
Dodany został życiorys Edwarda Łakomego, pilota 317 Dywizjonu, który napisał i udostępnił do publikacji krewny lotnika Pan Bartłomiej Błaszkowski.
Dwa nowe cmentarze opisane na stronie to Belgrad w Serbii (zdjęcia dzięki uprzejmości Pana Marcina Bednarza) oraz Lemvig w Danii (dokąd sam dotarłem z aparatem).
Zachęcam także do sięgnięcia po nowy numer „Skrzydlatej Polski”, w którym Czytelnicy znajdą artykuł mojego autorstwa poświęcony Wacławowi Kozłowskiemu: pierwszemu oficerowi ludowego Wojska Polskiego, pierwszemu dowódcy Eskadry Myśliwskiej 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki (późniejszego 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa”) – i pierwszej ofierze śmiertelnej tejże jednostki.
Zapraszam do lektury tekstu poświęconego bojowym lotom Stefana Pawlikowskiego (dowódcy lotnictwa myśliwskiego Polskich Sił Powietrznych) podczas II wojny światowej. Tekst dostępny jest w formacie PDF, a ukazał się przed kilkoma laty w materiałach dorocznej konferencji „Historia Skrzydłami Malowana”, organizowanej w Koszalinie.
Drugą dziesiejszą nowością jest galeria i opis cmentarza w Slaglille w Danii.
Ponadto, po przeszło dwuletniej przerwie moje teksty wróciły na łamy „Skrzydlatej Polski”. Tym razem zachęcam do lektury mojego artykułu poświęconego postaci Eduarda Viika (Wiika), Estończyka, dowódcy 6 Pułku Lotnictwa Szturmowego ludowego Wojska Polskiego.
Pierwszą z noworocznych nowości jest napisany od podstaw życiorys Eugeniusza Horbaczewskiego, asa myśliwskiego i pilota 303 Dywizjonu oraz Polish Fighting Team, a także dowódcy 43 Dywizjonu RAF i 315 Dywizjonu. Choć w Internecie można znaleźć dziesiątki krótszych i dłuższych biogramów słynnego „Dziubka”, to ten, który dziś proponuję Czytelnikom, jest spośród nich chyba najobszerniejszy i najbardziej szczegółowy: podaje szereg faktów, o których dotąd inni autorzy nie pisali.
Dodany został biogram Jana Stangryciuka, strzelca pokładowego 300 Dywizjonu i członka Klubu Świnki Morskiej, zmarłego pod koniec zeszłego roku w wieku 101 lat.
Kolejną nowością jest życiorys Wacława Stańskiego, pilota 308 Dywizjonu i powojennego kierownika Aeroklubu Ziemi Mazowieckiej, napisany przez Pana Andrzeja Lewandowskiego.
Dzięki uprzejmości Pana Henryka Juszczaka do publikacji otrzymałem wspomnienia Józefa Olejnika, żołnierza personelu naziemnego 131 Eskadry, który opisuje swoje przebijanie się z okrążenia nad Bzurą i ucieczkę z niemieckiej niewoli we wrześniu 1939 r.
Dział z cmentarzami został rozbudowany o galerie ze Shrewsbury i Watchfield. Zdjęcia udostępnił Pan Marcin Salamon.
A co do poczytania w wersji papierowej? Bez wątpienia Czytelnicy nie mogą przejść obojętnie obok 38. zeszytu z serii „Polish Wings – Polskie Skrzydła” poświęconego samolotowi Morane-Saulnier MS.406, autorstwa Bartłomieja Belcarza i Franciszka Strzelczyka. Licząca aż 136 stron publikacja prezentuje 97 kolorowych sylwetek i 202 fotografie, opisując nie tylko konkretne egzemplarze, ale przekrojowo całą (choć krótką) historię tych maszyn w Polskich Siłach Powietrznych we Francji.
Druga z propozycji to książka innego znanego i cenionego autora, Piotra Sikory. Zatytułowana „Polish Air Force Fighter Aircraft 1940–1942” i niedawno wydana praca jest albumem zdjęć, w którym pokazano maszyny używane przez polskich myśliwców we wspomnianym okresie. Formuła książki jest prosta, ale bardzo przyjemna dla czytelnika: na każdej stronie pokazano jedno (czasem dwa) zdjęcie, przeważnie w orientacji poziomej, wraz z obszernym opisem w języku angielskim.
