Loty bojowe i operacyjne
Niniejszy dział powstał, aby przedstawić wojnę z perspektywy najbardziej elementarnego "składnika" lotnictwa: pojedynczego żołnierza personelu latającego - pilota, obserwatora, radiotelegrafisty, strzelca, bombardiera czy radioobserwatora. Uznałem, że warto w formie pełnego zestawu lotów bojowych ukazać wysiłek bojowy poszczególnych lotników. Będę starał się sukcesywnie dodawać kolejne podstrony tak, aby zaprezentować przedstawicieli różnych specjalności lotniczych wszystkich polskich dywizjonów w czasie różnych lat wojny.
Na wyjaśnienie zasługuje, dlaczego poniższe wykazy obejmują przede wszystkim służbę w Polskich Siłach Powietrznych. Niestety, z uwagi na mocno zdekompletowane dokumenty, a także na sposób i systematykę ich prowadzenia, zasadniczo możliwe jest tworzenie kompletnych wykazów lotów jedynie dla żołnierzy polskiego lotnictwa sformowanego u boku Royal Air Force. Istnieją rzecz jasna zachowane dokumenty, które pozwalają na dokładne odtworzenie lotów niektórych lotników z września 1939 r. i z kampanii francuskiej w 1940 r., jednak dopiero w Wielkiej Brytanii zaczęto drobiazgowo odnotowywać dane dotyczące lotów. Tam też wprowadzono podział na loty bojowe i operacyjne.
sierż. strz. Władysław Dembek (300 Dywizjon)
por. pil. Czesław Gauze (605 Dywizjon RAF)
plut. rtg. Jan Gaweł (300 Dywizjon)
mjr pil. Feliks Gazda (300 Dywizjon)
kpt. obs. Mieczysław Gorzeński (305 Dywizjon)
sierż. pil. Jerzy Gruszka (302 Dywizjon)
kpt. pil. Edward Hajdukiewicz (300 Dywizjon i 18 OTU)
sierż. pil. Franciszek Kiciński (304 Dywizjon)
mjr obs. Antoni Kiewnarski (305 Dywizjon)
st. sierż. pil. Marian Kleinschmidt (300 i 301 Dywizjon)
por. pil. Henryk Krakowian (308 Dywizjon)
por. pil. Ludwik Krempa (304 Dywizjon)
kpr. rtg. Jan Łuszczek (304 Dywizjon)
sierż. mech. pokł. Czesław Mądracki (138 Dywizjon RAF)
kpt. obs. Jan Orsza-Matysek (300 Dywizjon)
kpt. obs. Zygmunt Natkański (304 Dywizjon)
mjr obs. Eugeniusz Prusiecki (300 Dywizjon)
kpt. obs. Tadeusz Sokoliński (301 Dywizjon)
st. sierż. strz. Walerian Sosiński (300 Dywizjon)
ppor. pil. Bolesław Stramik (318 Dywizjon)
ppłk pil. Romuald Suliński (300 Dywizjon)
por. pil. Marian Szczodrowski (304 Dywizjon)
sierż. rtg. Czesław Szczukowski (300 Dywizjon)
ppor. pil. Bolesław Uszpolewicz (300 Dywizjon)
kpt. pil. Józef Tyszko (301 Dywizjon)
ppor. pil. Stanisław Żeromski (305 Dywizjon)
chor. pil. Aleksander Broch (1 PLM)
chor. pil. Kazimierz Rutenberg (1 PLM)
ppor. pil. Wiktor Poruczniczak (1 PLM)
Komentarza wymaga zawartość tabel na powyższych podstronach. Każda zawiera pięć rubryk. W pierwszej ("Nr") podano kolejny numer lotu bojowego wykonanego w Polskich Siłach Powietrznych. Loty operacyjne numerowane są osobno i oznaczone dodatkowo przez umieszczenie ° (znaku stopnia). W rubryce "Data" podano dokładny dzień wykonania lotu. Dla lotów nocnych na przełomie dwóch dni zastosowano zapis z ukośnikiem np. "14/15.04.1942" (odczytać to należy jako "noc z 14 na 15 kwietnia 1942 r."). Pod hasłem "Samolot" znajduje się typ maszyny wraz z literami kodowymi oraz oznaczeniem ewidencyjnym. W rubryce "Uwagi" podano charakter zadania (zwykle w języku angielskim - jako cytat z ORB, książki lotów lub ewidencji bojowej pilota). W kwadratowych nawiasach [ ] zamieszczono dodatkowe komentarze. W rubryce "Załoga" podano wszystkich lotników, biorących udział w zadaniu bojowym lub operacyjnym. Kolejność nazwisk w tabeli jest ściśle związana ze specjalnościami, a dokładniej obsadzanym w czasie lotu stanowiskiem. Typy samolotów i kolejność wypisywanych specjalności przedstawiono w tabeli poniżej.
Uwaga: w polskiej nomenklaturze mianem obserwatora określano zarówno lotnika noszącego brytyjską specjalność (Trade) obserwatora (Observer), jak i wprowadzoną potem specjalność nawigatora (Navigator).
Samolot |
Załoga |
Załoga (alternatywnie) |
Hurricane, Spitfire, Mustang, Thunderbolt, P-40 | pilot | - |
Defiant | pilot strzelec |
- |
Beaufighter | pilot radioobserwator |
- |
Mosquito | pilot radioobserwator |
pilot obserwator |
Battle | pilot obserwator strzelec-radiotelegrafista |
- |
Wellington | pilot obserwator radiotelegrafista strzelec przedni (bombardier) strzelec tylny |
pilot drugi pilot obserwator radiotelegrafista strzelec przedni strzelec tylny |
Halifax | pilot drugi pilot obserwator despatcher radiotelegrafista mechanik pokładowy strzelec przedni strzelec tylny |
pilot obserwator bombardier radiotelegrafista mechanik pokładowy strzelec przedni strzelec tylny |
Lancaster | pilot mechanik pokładowy bombardier obserwator radiotelegrafista strzelec przedni strzelec tylny |
pilot drugi pilot mechanik pokładowy bombardier obserwator radiotelegrafista strzelec przedni strzelec tylny |
Wojciech Zmyślony