Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej

Transporty morskie polskich lotników podczas II wojny światowej

Podczas II wojny światowej polskie lotnictwo wojskowe tylko przez krótki czas operowało na ojczystej ziemi: zaledwie przez dwa i pół tygodnia, broniąc we wrześniu 1939 r. Polski przed niemiecką i sowiecką inwazją. Późniejsze dzieje odtworzonych na Zachodzie Polskich Sił Powietrznych związane były początkowo z Francją i jej zamorskimi posiadłościami, a następnie Wielką Brytanią oraz terytoriami Wspólnoty Brytyjskiej.

Z powodu takich uwarunkowań istotną rolę w dziejach polskiego lotnictwa podczas II wojny światowej pełnił transport morski. Za pomocą statków cywilnych i wojskowych transportowców (a czasem nawet okrętów wojennych) polscy lotnicy najpierw ewakuowali się z Polski do Francji, a później z Francji do Wielkiej Brytanii. Począwszy od 1941 r. transporty morskie przewoziły na Wyspy Brytyjskie polskich lotników (i kandydatów do lotnictwa) z ZSRR oraz Bliskiego Wschodu. Wreszcie, drogą morską podróżowały całe oddziały lotnicze, wysyłane z Wielkiej Brytanii do zamorskich terytoriów Wspólnoty Brytyjskiej i z powrotem.

W poniższym zestawieniu przedstawiono znane transporty morskie, którymi podczas wojny przemieszczali się polscy lotnicy podczas II wojny światowej.

W opracowaniu nie ujęto transportów morskich kandydatów do ochotniczej rezerwy RAF (RAF Volunteer Reserve) do Wielkiej Brytanii przed upadkiem Francji, przebazowań jednostek w Wielkiej Brytanii (m.in. na Hebrydy, do Irlandii Północnej, na Wyspę Man) oraz transportów ochotników z Ameryki Południowej i Kanady do Wielkej Brytanii

Lista jest niepełna, toteż autor opracowania bardzo prosi wszystkich, którzy listę tę mogą skorygować lub uzupełnić, o kontakt na adres e-mail.

Port początkowy
Data wypłynięcia
Port końcowy
Data dotarcia
Nazwa statku (okrętu)
Opis
Pireus (Grecja)12.10.1939Marsylia (Francja)16.10.1939SS „Ionia”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Balcic (Rumunia)15.10.1939Bejrut (Liban)21.10.1939SS „Ajos Nikolaos”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Bejrut (Liban)23.10.1939Marsylia (Francja)29.10.1940SS „Ville de Strasbourg”ewakuacja do Francji po upadku Polski (kontynuacja rejsu SS „Ajos Nikolaos” z Balciku)
Pireus (Grecja)18.10.1939Marsylia (Francja)23.10.1939SS „Pułaski”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Pireus (Grecja)20.10.1939Marsylia (Francja)28.10.1939MS „Oksywie”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Pireus (Grecja)25.10.1939Marsylia (Francja)30.10.1939SS „Attika”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Konstanca (Rumunia)20.10.1939Pireus (Grecja)22.10.1939SS „Dacia”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Pireus (Grecja)30.10.1939Marsylia (Francja)03.11.1939SS „Ionia”ewakuacja do Francji po upadku Polski (kontynuacja rejsu SS „Dacia” z Konstancy)
Pireus (Grecja)31.10.1939Marsylia (Francja)06.11.1939MS „Lewant”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Balcic (Rumunia)05.11.1939Valetta (Malta)10.11.1939SS „Patris”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Valetta (Malta)10.11.1939Marsylia (Francja)12.11.1939SS „Patris”ewakuacja do Francji po upadku Polski (kontynuacja rejsu SS „Patris” z Balciku)
Valetta (Malta)16.11.1939Marsylia (Francja)20.11.1939SS „Franconia”ewakuacja do Francji po upadku Polski (kontynuacja rejsu SS „Patris” z Balciku)
Pireus (Grecja)14.11.1939Marsylia (Francja)21.11.1939SS „Warszawa”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Pireus (Grecja)28.11.1939Marsylia (Francja)02.12.1939SS „Pułaski”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Balcic (Rumunia)19.12.1939Bejrut (Liban)23.12.1939SS „Patris”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Konstanca (Rumunia)22.12.1939Bejrut (Liban)27.12.1939SS „Transilvania”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Pireus (Grecja)29.12.1939Marsylia (Francja)03.01.1940SS „Warszawa”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Konstanca (Rumunia)25.12.1939Bejrut (Liban)29.12.1939SS „Dacia”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Konstanca (Rumunia)04.01.1940Bejrut (Liban)10.01.1940SS „Transilvania”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Konstanca (Rumunia)05.01.1940Bejrut (Liban)??.01.1940SS „Alba Iulia”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Bejrut (Liban)??.01.1940Marsylia (Francja)03.02.1940SS „Patria”ewakuacja do Francji po upadku Polski (kontynuacja rejsu SS „Alba Iulia” z Konstancy)
Bejrut (Liban)16.01.1940Marsylia (Francja)22.01.1940SS „Explorateur Grandidier”ewakuacja do Francji po upadku Polski (kontynuacja rejsów SS „Patris” z Balciku oraz SS „Transilvania” i SS „Dacia” z Konstancy)
Bejrut (Liban)18.01.1940Marsylia (Francja)26.01.1940SS „Champollion”ewakuacja do Francji po upadku Polski (kontynuacja rejsów SS „Patris” z Balciku oraz SS „Transilvania” i SS „Dacia” z Konstancy)
Pireus (Grecja)19.01.1940Marsylia (Francja)25.01.1940SS „Warszawa”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Konstanca (Rumunia)07.02.1940Marsylia (Francja)15.02.1940SS „Théophile Gaultier”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Split (Jugosławia)08.05.1940Marsylia (Francja)12.05.1940SS „Patris”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Split (Jugosławia)23.05.1940Marsylia (Francja)01.06.1940SS „Patris”ewakuacja do Francji po upadku Polski
Bordeaux (Francja)18.06.1940Falmouth (Wlk. Brytania)20.06.1940SS „Kmicic”
(ex-„Robur III”)
ewakuacja do Wielkiej Brytanii po upadku Francji
Bordeaux (Francja)19.06.1940Falmouth (Wlk. Brytania)21.06.1940SS „Chorzów”ewakuacja do Wlk. Brytanii po upadku Francji
La Rochelle (Francja)19.06.1940Plymouth (Wlk. Brytania)22.06.1940SS „Alderpool”ewakuacja do Wlk. Brytanii po upadku Francji
Saint-Jean-de-Luz (Francja)21.06.1940Liverpool (Wlk. Brytania)24.06.1940MS „Batory”ewakuacja do Wlk. Brytanii po upadku Francji
Saint-Jean-de-Luz (Francja)24.06.1940Liverpool (Wlk. Brytania)27.06.1940SS „Arandora Star”ewakuacja do Wlk. Brytanii po upadku Francji
Port-Vendres (Francja)23.06.1940Liverpool (Wlk. Brytania)07.07.1940MV „Apapa”ewakuacja do Wlk. Brytanii po upadku Francji
Port-Vendres (Francja)23.06.1940Oran (Algieria)24.06.1940MS „Gouverneur Général Chanzy”ewakuacja do Wlk. Brytanii po upadku Francji
Port-Vendres (Francja)25.06.1940Oran (Algieria)26.06.1940MS „Président Dal Piaz”ewakuacja do Wlk. Brytanii po upadku Francji
Casablanca (Maroko)29.06.1940Gibraltar30.06.1940SS „Gibel Dersa”ewakuacja do Wlk. Brytanii po upadku Francji
Casablanca (Maroko)02.06.1940Gibraltar02.06.1940SS „Oakcrest”
(ex-„Korana”)
ewakuacja do Wlk. Brytanii po upadku Francji
Port Lyautey (Maroko)03.07.1940Gibraltar05.07.1940ORP „Wilja”ewakuacja do Wlk. Brytanii po upadku Francji
Gibraltar07.07.1940Liverpool (Wlk. Brytania)16.07.1940SS „Oakcrest”
(ex-„Korana”)
ewakuacja do Wlk. Brytanii po upadku Francji (kontynuacja rejsów SS „Gibel Dersa” i ORP „Wilja” z Gibraltaru)
Gibraltar07.07.1940Liverpool (Wlk. Brytania)16.07.1940SS „Cydonia”ewakuacja do Wlk. Brytanii po upadku Francji (kontynuacja rejsów SS „Gibel Dersa”, SS „Oakcrest” i ORP „Wilja” z Gibraltaru)
Archangielsk (ZSRR)28.09.1941Greenock (Wlk. Brytania)12.10.1941SS „Llanstephan Castle”transport lotników z ZSRR do Wlk. Brytanii
Murmańsk (ZSRR)24.01.1942Greenock (Wlk. Brytania)01.02.1942HMS „Trinidad”transport lotników z ZSRR do Wlk. Brytanii
Casablanca (Maroko)27.11.1942Gibraltar29.11.1942HMT „Tasajera”, HMT „Bachaquero”transport lotników internowanych we Francuskiej Afryce Północnej do Wlk. Brytanii
Gibraltar29.11.1942Gourock (Wlk. Brytania)06.12.1942HMT „Strathaird”transport lotników internowanych we Francuskiej Afryce Północnej do Wlk. Brytanii (kontynuacja rejsów HMS „Tasajera” i HMT „Bachaquero” z Gibraltaru)
Suez (Egipt)10.06.1942Durban (Afryka Południowa)20.06.1942HMT „Mauretania”transport kandydatów do lotnictwa z Bliskiego Wschodu do Wlk. Brytanii
Kapsztad (Afryka Południowa)01.09.1942(zatopiony)12.09.1942HMT „Laconia”transport kandydatów do lotnictwa z Bliskiego Wschodu do Wlk. Brytanii (kontynuacja rejsu HMT „Mauretania” z Suezu)
Basra (Irak)25.11.1942Karaczi (Indie)01.12.1942HMT „Devonshire”transport kandydatów do lotnictwa z Bliskiego Wschodu do Wlk. Brytanii
Karaczi (Indie)03.02.1943Bombaj (Indie)04.02.1943HMT „Nevada”transport kandydatów do lotnictwa z Bliskiego Wschodu do Wlk. Brytanii (kontynuacja rejsu HMT „Devonshire” z Basry)
Bombaj (Indie)06.02.1943Durban (Afryka Południowa)22.02.1943HMT „City of Paris”transport kandydatów do lotnictwa z Bliskiego Wschodu do Wlk. Brytanii (kontynuacja rejsu HMT „Nevada” z Karaczi)
Durban (Afryka Południowa)01.03.1943(zatopiony)14.03.1943HMT „Empress of Canada”transport kandydatów do lotnictwa z Bliskiego Wschodu do Wlk. Brytanii (kontynuacja rejsu HMT „City of Paris” z Bombaju)
Freetown (Sierra Leone)28.03.1942Liverpool (Wlk. Brytania)08.04.1943HMT „Mauretania”transport kandydatów do lotnictwa z Bliskiego Wschodu do Wlk. Brytanii (kontynuacja rejsu HMT „Empress of Canada” z Durbanu)
Suez (Egipt)12.09.1940Liverpool (Wlk. Brytania)26.10.1940MV „Reina del Pacifico”transport Oddziału Lotniczego Brygady Strzelców Karpackich z Bliskiego Wschodu do Wlk. Brytanii
Gourock (Wlk. Brytania)01.11.1940Freetown (Sierra Leone)14.11.1940HMT „Highland Monarch”
HMT „Warwick Castle”
transport Oddziału Takoradi z Wlk. Brytanii do Afryki
Freetown (Sierra Leone)17.11.1940Takoradi (Złote Wybrzeże)20.11.1940HMT „Ormonde”transport Oddziału Takoradi z Wlk. Brytanii do Afryki (kontynuacja rejsów HMT „Highland Monarch” i HMT „Warwick Castle” z Gourock)
Liverpool (Wlk. Brytania)19.12.1940Freetown (Sierra Leone)05.01.1941HMS „Furious”transport Oddziału Takoradi z Wlk. Brytanii do Afryki
Freetown (Sierra Leone)06.01.1941Takoradi (Złote Wybrzeże)08.01.1941HMT „Delhi”transport Oddziału Takoradi z Wlk. Brytanii do Afryki (kontynuacja rejsu HMS „Furious” z Liverpoolu)
Suez (Egipt)05.09.1942Greenock (Wlk. Brytania)31.10.1942HMT „Duchess of York”transport Eskadry Łącznikowej Armii Polskiej na Wschodzie z Egiptu do Wlk. Brytanii
Liverpool (Wlk. Brytania)15.08.1943Port Said (Egipt)28.08.1943HMT „Empress of Australia”transport 318 Dywizjonu z Wlk. Brytanii na Bliski Wschód
Glasgow (Wlk. Brytania)23.02.1943Oran (Algieria)04.03.1943HMS „Letitia”transport Polish Fighting Team z Wlk. Brytanii do Afryki Północnej

Wojciech Zmyślony