Lotnicy Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie
w powojennym lotnictwie ludowego Wojska Polskiego

Bezpośrednio po rozformowaniu Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie, w latach 1945-1949, na przyjazd do Polski zdecydowało się około 3000 lotników. W liczbie tej przeważał personel naziemny oraz kadra podoficerska, jednak było też wielu weteranów lotnictwa myśliwskiego i bombowego oraz doświadczonej kadry sztabowej. Mimo to przed 1950 r. zaledwie ułamek trafił do lotnictwa ludowego Wojska Polskiego. Z przyczyn natury politycznej lotnicy z Zachodu byli elementem niepożądanym w komunistycznej armii.

Większość z powołanych do lotnictwa ludowego Wojska Polskiego w latach 40. XX wieku już wkrótce potem padło ofiarą represji. Pięciu oficerów (Józef Jungrav, Stanisław Michowski, Władysław Minakowski, Zygmunt Sokołowski i Szczepan Ścibior) zostało bezpodstawnie skazanych w pokazowych procesach na karę śmierci, którą wykonano. Szósty, Stanisław Skalski, również otrzymał najwyższy wymiar kary, którą ostatecznie zamieniono na długoletnie więzienie.

Po przemianach politycznych, do jakich doszło w Polsce w 1956 r., nowa władza pragnąc zdobyć uznanie społeczne, postanowiła ściągnąć do służby zasłużonych weteranów Polskich Sił Powietrznych, czemu towarzyszyła głośna kampania propagandowa. W latach 1956-1957 powołano do wojska kilku lotników niesłużących wcześniej w lotnictwie ludowego Wojska Polskiego. Przywrócono także do służby część z usuniętych w latach stalinowskich lotników.

Osobnym przypadkiem był Robert Janota, który służył w Polskich Siłach Powietrznych we Francji w 1940 r., po czym trafił do niewoli. Po odzyskaniu wolności zgłosił się do ludowego Wojska Polskiego jeszcze w czasie trwania wojny.

Dla wielu weteranów, którzy pozostali na Zachodzie z obawy przed powrotem do komunistycznego kraju, służba ich kolegów w ludowym Wojsku Polskim uchodziła w najlepszym wypadku za zdradę ideału niepodległej Polski. Motywy służących Polsce Ludowej lotników były przeróżne: od bezgranicznej miłości do lotnictwa skłaniającej do kompromisów, przez rzeczywistą wiarę w system komunistyczny aż po zwykły oportunizm. W tym miejscu poprzestać należy na tych kilku zdaniach, będących jedynie wstępem do wykazu lotników Polskich Sił Powietrznych służących w lotnictwie ludowego Wojska Polskiego.

Lista jest prawdopodobnie niepełna, toteż autor opracowania bardzo prosi wszystkich, którzy listę tę mogą skorygować lub uzupełnić, o kontakt na adres e-mail.

Wojciech Zmyślony