Anatol Piotrowski

Anatol Witold Piotrowski urodził się 1 marca 1912 r. w Wilnie. W rodzinnym mieście kształcił się w Państwowym Gimnazjum im. Króla Zygmunta Augusta, gdzie w 1931 r. zdał maturę. Zdecydował się na podjęcie studiów na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Studiował pod kierownictwem prof. Ludomira Śleńdzińskiego, jednego z najbardziej znanych malarzy Wilna w dwudziestoleciu międzywojennym. Zainteresowanie lotnictwem skłoniło go do wstąpienia w 1932 r. do Aeroklubu Wileńskiego. Po drugim roku studiów powołany został do wojska. Od 3 stycznia 1934 r. do 20 września 1934 r. był słuchaczem Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Wcześniej, bo jesienią 1933 r. odbył szkolenie rekruckie w postaci kursu unitarnego w podchorążówce innej broni. Piotrowski postanowił kontynuować karierę lotniczą, w związku z czym przeniósł się do Szkoły Podchorążych Lotnictwa dla przyszłych oficerów zawodowych. Został przyjęty na drugi rok i szkoląc się na kursie wyższego pilotażu, 15 października 1936 r. opuścił mury dęblińskiej uczelni jako podporucznik pilot.

Skierowany został do jednej z eskadr myśliwskich (141, 142 lub 143) 4 Pułku Lotniczego w Toruniu. Około lipca 1937 r. przeniósł się do 5 Pułku Lotniczego w Lidzie i trafił do 55 Eskadry Liniowej, latającej na lekkich bombowo-rozpoznawczych PZL.23 Karasiach. Dla pilota myśliwskiego taki przydział była to pewnego rodzaju degradacja, toteż jak się wydaje, Piotrowski przeniósł się, starając się być bliżej Wilna i swojej uczelni. Po utworzeniu w Porubanku koło Wilna III/5 Dywizjonu Myśliwskiego w listopadzie 1937 r. został przeniesiony do tej jednostki, z przydziałem do 152 Eskadry. Latał w niej na "jedenastkach", czyli samolotach PZL P.11. W listopadzie 1938 r. w Toruniu, po długich przygotowaniach (m.in. uczestnictwie w szkole ognia w Pohulance koło Wilna), Piotrowski wraz z kpr. Stanisławem Brzeskim reprezentował na zawodach lotnictwa myśliwskiego swój dywizjon. Pobili wszystkich konkurentów i w końcowej klasyfikacji zajęli I miejsce.

Uzdolniony artystycznie Piotrowski pozostawił po sobie wiele rysunków dotyczących lotnictwa - niektóre żartobliwe (np. pokazujące pilota z łyżwami na skrzydle i podpisem "ślizg na skrzydle"), inne poważniejsze (jak np. okładka z RWD-9 czasopisma "Podchorążak"). Innym, dużo bardziej trwałym jego dziełem był projekt godła eskadr - stylizowany kondor na tle białego równoramiennego krzyża (ptak miał barwę niebieską dla 151 Eskadry i czerwoną dla 152). Godło to przejął później w Anglii 317 Dywizjon Myśliwski "Wileński", a w powojennej Polsce - 11 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego.

W ramach przygotowań do wojny obronnej 152 Eskadra Myśliwska została przydzielona do lotnictwa Armii "Modlin" i wysłana na lotnisko polowe do Jaszun. Potem dwukrotnie przenoszono ją, ostatecznie 1 września 1939 r. znajdowała się na lądowisku Szpondowo. Ok. godz. 16:00 nadszedł do niej rozkaz startu na przechwycenie niemieckiej wyprawy bombowej na południe od Modlina. Piotrowski poprowadził klucz w składzie ppor. Jan Bury-Burzymski i kpr. Aleksander Popławski. W czasie startu dostrzeżono w rejonie lotniska grupę dwusilnikowców, za którymi rzucił się w pogoń m.in. jego klucz. Piloci dogonili i zaatakowali Niemców dopiero w rejonie Jabłonnej koło Warszawy. W walce Piotrowski został przypuszczalnie trafiony w walce, a następnie - gdy leciał już samotnie - "dobity" przez Messerschmitta z eskorty (prawdopodobnie Bf 109D z 3./JG 21, którego pilotem był Lt. Fritz Gutezeit). Piotrowski wyrzucił zbiorniki z paliwem i próbował lądować na polu koło wsi Choszczówka, jednak jego samolot rozbił się. Okoliczni mieszkańcy przybiegli, by ratować polskiego pilota, jednakże z kabiny wyciągnięto go martwego, z piersią przestrzeloną pociskami. Tzw. komisja Bajana zaliczyła poległemu zniszczenie jednego bombowca, choć najprawdopodobniej nie ma to pokrycia w rzeczywistości.

Podporucznik Anatol Piotrowski pochowany został na Cmentarzu Wojskowym na Powążkach w Warszawie. Pośmiertnie odznaczono go Krzyżem Walecznych.

Wojciech Zmyślony