Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej
Tadeusz Kuryłło

Tadeusz Kuryłło

Tadeusz Kuryłło urodził się 28 sierpnia 1911 r. w Tarnobrzegu z rodziców Jana i Marii ze Stachowskich. W 1930 r. uzyskał świadectwo dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Lublinie. Opuściwszy mury szkoły zdecydował się na karierę zawodowego wojskowego. We wrześniu 1930 r. rozpoczął trwającą blisko trzy lata naukę w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. 15 sierpnia 1933 r. został promowany na stopień podporucznika. Przydzielony został do 63 Pułku Piechoty w Toruniu. Po nieco ponad dwóch latach spędzonych w mundurze khaki - zapewne zaciekawiony i zainspirowany „kręcącymi się” nieustannie w powietrzu samolotami 4 Pułku Lotniczego - zdecydował się na zmianę rodzaju broni.

4 listopada 1935 r. Kuryłło rozpoczął naukę na III aplikacyjnym kursie oficerów lotnictwa w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie. Kurs ukończył po dziewięciu miesiącach, 3 sierpnia 1936 r. Po powrocie do Torunia został przeniesiony do 4 Pułku Lotniczego na ok. 10-12 miesięczny staż. Po jego pomyślnym przejściu został przeniesiony do korpusu oficerów lotnictwa. Początkowo służył przypuszczalnie w 41 lub 42 Eskadrze Liniowej. 19 marca 1937 r. otrzymał awans na stopień porucznika. W 1939 r. został dowódcą II plutonu 46 Eskadry Towarzyszącej w IV Dywizjonie Towarzyszącym toruńskiego pułku. Jednostka wyposażona była w przestarzałe już samoloty Lublin R-XIIIC i R-XIIID.

W czasie kampanii wrześniowej walczył jako dowódca II plutonu 46 Eskadry (przemianowanej tymczasem na towarzyszącą), mając pod sobą 12 członków personelu latającego. Oba działające niezależnie plutony 46 Eskadry weszły w skład lotnictwa Armii „Pomorze”. Pierwszy lot bojowy Kuryłło wykonał 2 września 1939 r. rozpoznając niemieckie kolumny pomiędzy Świekatowem a Koronowem. Gdy niemieccy dywersanci zaatakowali lotnisko polowe na przedmieściach Bydgoszczy, dowodząc personelem latającym i naziemnym uratował samoloty oraz resztę sprzętu eskadry przed zniszczeniem. W następnych dniach września jego eskadra przenosiła się na kolejne lotniska polowe: w Zdunach, Folborzu, Lubieniu, Emilianowie, Luszynie i Załuskowie. Z tego ostatniego lotniska 14 września Kuryłło wystartował wraz z ppor. Stanisławem Jarą na rozpoznanie w rejonie Łowicza i Sochaczewa, a także w kierunku na Warszawę. W trakcie wykonywania zadania lotnicy zauważyli w rejonie Błonia zmotoryzowaną kolumnę niemiecką o długości około 20 kilometrów, w rejonie Brwinowa kolejną kolumnę o długości 5 kilometrów, a jeszcze dalej - płonącą Warszawę. Za dostarczone informacje z rozpoznania obydwaj oficerowie otrzymali słowa uznania od dowódcy Armii „Pomorze”, gen. Władysława Bortnowskiego.

W czasie walk nad Bzurą Kuryłło codziennie startował do lotów na rozpoznanie. O świcie 17 września, gdy bitwa już wygasała, wraz z ppor. Jarą wydostał się z okrążenia i ze strefy walk nad Bzurą przeleciał na wschodnie tereny Polski. Jara i Kuryłło wylądowali przymusowo na Lubelszczyźnie z powodu braku paliwa. Kuryłło podczas marszu ku granicy rumuńskiej został schwytany przez wojska sowieckie w rejonie Kołomyi. Osadzono go w obozie specjalnym NKWD w Kozielsku.

W kwietniu 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu. Jego nazwisko znajduje się na liście wywozowej NKWD nr 052/2 z 27 kwietnia 1940 r. Zidentyfikowany w czasie ekshumacji w 1943 r. pod numerem AM 2282. Znaleziono przy nim legitymację oficerską, prawo jazdy, wizytówki oraz zdjęcia.

Decyzją z dnia 5 października 2007 r. Minister Obrony Narodowej awansował go pośmiertnie na stopień kapitana. Awans ogłoszono 9 listopada 2007 r. w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy - Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Tabliczka pamiątkowa z jego nazwiskiem znajduje się w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie. Ciało kpt. Tadeusza Kuryłły spoczęło na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.

Bogusław Szwedo