Zygmunt Kawnik
Zygmunt Kawnik urodził się 31 stycznia 1920 r. w Łodzi. W rodzinnym mieście ukończył siedmioklasową Państwową Szkołę Powszechną oraz Miejskie Gimnazjum Męskie im. Józefa Piłsudskiego o profilu matematyczno-przyrodniczym, w 1939 r. zdając maturę. Lotnictwem zainteresował się idąc w ślady starszego brata, Erwina, urodzonego w 1913 r. Gdy Zygmunt latał na szybowcach, a następnie w 1938 r. kończył w ramach Przysposobienia Wojskowego Lotniczego kurs pilotażu motorowego na lotnisku Lublinek koło Łodzi, Erwin już od roku jako absolwent Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie był pilotem myśliwskim 2 Pułku Lotniczego. Jako myśliwiec walczył we wrześniu 1939 r. w 123 Eskadrze Myśliwskiej, potem - we Francji wiosną 1940 r. we francuskim III/6 Dywizjonie Myśliwskim (Groupe de Chasse III/6), w końcu zaś w Anglii w 308 Dywizjonie „Krakowskim”, w którym stracił życie 2 lipca 1941 r.
We wrześniu 1939 r. młodszy z braci Kawników znalazł się w Krakowie, skąd jako wyszkolony pilot motorowy 6 września 1939 r. - krótko przed wkroczeniem do miasta oddziałów Wehrmachtu - odleciał na wschód kraju za sterami samolotu RWD-8. Po agresji radzieckiej na Polskę 17 września przekroczył granicę Rumunii i przez Bukareszt wyjechał do niewielkiego portu Balcic (obecnie Bałczik w Bułgarii) nad Morzem Czarnym. W listopadzie drogą morską dotarł do Marsylii. We Francji został wcielony do Wojska Polskiego i przydzielony do Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Lyon-Bron. Przez szereg kolejnych miesięcy czekał na rozpoczęcie szkolenia, jednak nim to się stało, III Rzesza uderzyła na Europę Zachodnią i zmiażdżyła Francję. Kolejny raz uciekając z podbitego przez Niemcy kraju Kawnik 16 czerwca został ewakuowany z personelem CWL i jako pasażer ciężarówki dotarł do Port-Vendres nad Morzem Śródziemnym. 24 czerwca odpłynął stamtąd na pokładzie statku do Oranu w Afryce. Podróżując drogą lądową do Casablanki, a następnie statkiem przez Gibraltar do Liverpoolu, w połowie lipca 1940 r. znalazł się na terenie Wielkiej Brytanii.
Początkowo przydzielony został do Centrum Wyszkolenia Ziemnego w Blackpool, gdzie spędził ponad rok czasu, szkoląc się w zakresie teorii, języka angielskiego i brytyjskich przepisów, i czekając na dalszy przydział. Jako przedwojenny pilot cywilny 11 sierpnia 1941 r. został skierowany do polskiej szkoły pilotażu początkowego 25 (Polish) Elementary Flying Training School w Hucknall. Po kursie odbytym na samolotach Tiger Moth, 23 września został przeniesiony do polskiej 16 Szkoły Pilotażu Podstawowego (16 (Polish) Service Flying Training School) w Newton. Kawnik latał tam na Masterach. 11 kwietnia 1942 r. opuścił Newton z „gapą” na piersi i po tygodniowym urlopie przydzielony został na praktykę do jednostki współpracy z artylerią przeciwlotniczą, 6 Anti Aircraft Cooperation Unit w bazie RAF Ringway. Jego przydział tam służył nabieraniu doświadczenia w pilotażu, zaś brytyjscy artylerzyści mieli możliwość ćwiczenia celowania do rzeczywistego celu - holowanego za samolotem rękawa. Kawnik jako posiadacz przedwojennej matury został zakwalifikowany jako kandydat na oficera. 2 października 1942 r. wyjechał do Szkoły Podchorążych Piechoty i Kawalerii Zmotoryzowanej w szkockim Auchtermuchty, gdzie wspólnie z kilkoma innymi lotnikami uczestniczył w kursie podchorążych. 19 grudnia powrócił do Ringway.
5 lutego 1943 r. odszedł do jednostki wyszkolenia bojowego 58 Operational Training Unit w Grangemouth. Przeszedł tam na Masterach i Spitfire'ach kurs pilotażu myśliwskiego. Po jego zakończeniu, 7 kwietnia 1943 r. dostał przydział do 306 Dywizjonu Myśliwskiego „Toruńskiego”, stojącego wówczas na odpoczynku w Hutton Cranswick w północnej części Anglii. Jednostka, dowodzona przez kpt. Włodzimierza Karwowskiego, operowała w tamtym okresie na Spitfire'ach V. Po powrocie dywizjonu na południe Kawnik wielokrotnie brał udział w lotach nad terytorium nieprzyjaciela. 24 września 1943 r. w czasie wykonywania zadania „Ramrod 243” nad francuskim miastem Beauvais brał udział w starciu z niemieckimi myśliwcami Focke-Wulf 190. Przyznano mu prawdopodobne zestrzelenie „Foki”. Niedługo później, 1 grudnia 1943 r., otrzymał promocję na stopień podporucznika. W marcu 1944 r. jego dywizjon przezbroił się na Mustangi III, a charakter działań zmienił się. Kawnik zaczął wykonywać dłuższe loty w głąb terenu nieprzyjaciela, a od lata 1944 r. brał udział w zwalczaniu najnowszej niemieckiej broni, czyli latających bomb V1. 22 października 1944 r. został przeniesiony do 309 Dywizjonu Myśliwskiego „Ziemi Czerwieńskiej”, w którym również na Mustangach latał daleko nad Niemcy. 1 marca 1945 r. skierowano go na odpoczynek. Historia zatoczyła koło: powrócił do jednostki szkolenia bojowego (tym razem 61 Operational Training Unit w Rednal), jednakże tym razem w charakterze instruktora polskich pilotów myśliwskich. 15 czerwca 1945 r. został przeniesiony do polskiej 16 Szkoły Pilotażu Podstawowego w Newton, gdzie rozpoczął kurs dla instruktorów pilotażu podstawowego na Harvardach. Podczas w jego trwania został skreślony z listy uczniów i 1 października 1945 r. przydzielony do Bazy Sił Powietrznych w Dunholme Lodge. 12 grudnia tegoż roku powrócił do 306 Dywizjonu, w którym służył aż do rozformowania polskiego lotnictwa na Zachodzie.
Na wojnie wykonał 90 lotów bojowych i 48 lotów operacyjnych. Jego zasługi wyróżniono dwukrotnym Krzyżem Walecznych, trzykrotnym Medalem Lotniczym, Polowym Znakiem Pilota (nr 1460) oraz brytyjskimi medalami pamiątkowymi. Służbę w polskim lotnictwie zakończył w polskim stopniu porucznika i brytyjskim Flight Lieutenanta. Na oficjalnej liście zestrzeleń latających bomb zaliczono mu 1 i 1/3 zniszczenia V1.
Z początkiem 1947 r. Kawnik wstąpił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Zdecydował się ostatecznie na emigrację do Francji, skąd pochodziła jego poślubiona w październiku 1946 r. żona. W 1948 r. wyjechał na kontynent i osiadł w Paryżu. W cywilu zarabiał m.in. jako prywatny pilot. Przez pewien czas zajmował się lotniczym transportem rumaków pomiędzy stadninami należącymi do Agi Chana IV, miliardera i filantropa. W lotach tych pilotował dwusilnikowe transportowce Bristol 170 Freighter.
Major w stanie spoczynku Zygmunt Kawnik zmarł 20 listopada 2008 r. w Paryżu w wieku 87 lat. Pochowany został na cmentarzu Père-Lachaise - największej paryskiej nekropolii, gdzie spoczywają m.in. doczesne szczątki Fryderyka Chopina. Był żonaty, miał dwóch synów.
Data |
Samolot |
Jednostka |
Zniszczony na pewno |
Zniszczony prawdo- podobnie |
Uszkodzony |
24.09.1943 | Spitfire V, UZ-P | 306 Dywizjon | Fw 190 | ||
Razem |
0 |
1 |
0 |
Wojciech Zmyślony