Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej
Roman Hrycak

Roman Hrycak

Roman Hrycak urodził się 2 sierpnia 1918 r. we wsi Brzeźnica niedaleko Bielska Podlaskiego. W 1937 r. zdał maturę w gimnazjum w Rawie Ruskiej. Jesienią 1937 r. wstąpił do wojska i od 21 września szkolony był na dywizyjnym kursie podchorążych rezerwy przy 48 Pułku Piechoty w Stanisławowie (w 11 Dywizji Piechoty). 2 stycznia 1938 r. przeniesiony został do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Sadkowie. Po jej ukończeniu postanowił kontynuować służbę wojskową jako oficer zawodowy, w związku z czym przeniósł się na drugi rocznik do SPL w Dęblinie. Mając pełne przeszkolenie w pilotażu myśliwskim, we wrześniu 1939 r. został wyznaczony jako jeden z dziesięciu podchorążych do odebrania z lotniska Podlodów myśliwców P.7, a następnie dostarczenia ich na jedno z lotnisk na wschodzie, gdzie stacjonowała jednostka Łosi. Nieznane są szczegóły na temat losów Hrycaka we wrześniu 1939 r. Wiadomo, że 18 września na swojej "siódemce" przeleciał granicę Rumunii, wylądował w miejscowości Salacz, gdzie zdał samolot. Został internowany w Baile-Govora. Opuścił to miejsce i wyjechał do portu Balcic (obecnie Bałczik w Bułgarii) nad Morzem Czarnym. 5 listopada 1939 r. odpłynął stamtąd na pokładzie "Patrisa". Przez Maltę dotarł do Francji - 12 listopada statek wpłynął do marsylskiego portu.

We Francji Hrycak trafił do punktu zbornego w Le Bourget pod Paryżem, a po paru miesiącach - 23 maja 1940 r. - do polskiego Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Lyon-Bron. 28 maja rozpoczął w St Étienne. szkolenie na samolotach francuskich - najpierw treningowych a potem myśliwskich - Morane MS-406. W czerwcu 1940 r. odpłynął z Saint-Jean-de-Luz statkiem "Arandora Star" do Liverpoolu w Wielkiej Brytanii. Skierowany został do Blackpool, skąd po pewnym czasie odszedł na kurs w szkole pilotażu początkowego 15 Elementary Flying Training School w Carlisle. W październiku 1940 r. skierowany został na praktykę do szkoły bombardowania i strzelania 10 Bombing and Gunnery School w Dumfries. W lipcu 1941 r. wysłany został do jednostki wyszkolenia bojowego 55 Operational Training Unit w Usworth na kurs dla pilotów myśliwskich. 8 września 1941 r. otrzymał przydział do 303 Dywizjonu Myśliwskiego im. Tadeusza Kościuszki. W dywizjonie, stacjonującym na odpoczynku w Speke, wykonał kilkanaście lotów treningowych. 7 października "Kościuszkowcy" odlecieli do Northolt, zaś ich miejsce na odpoczynku zajął 306 Dywizjon "Toruński", dokąd tego samego dnia przeniesiony został Hrycak. U "Toruniaków" spędził zaledwie trzy dni, gdyż potem przeniesiono go do 317 Dywizjonu Myśliwskiego "Wileńskiego", w którym wreszcie zaczął latać operacyjnie.

15 marca 1942 r. 317 Dywizjon poleciał na osłonę pięciu Bostonów. Zadanie przebiegło spokojnie, lecz po powrocie Polaków do Anglii nad ziemią zebrała się gęsta mgła. Lądujący na ślepo piloci rozbijali kolejno samoloty (jeden zginął, a tylko dwóch zdołało wylądować bez uszkadzania maszyn). Hrycak znalazł się wśród rannych - samolotem wbił się w kamienny murek. Doznał złamania nosa z przemieszczeniem, doznał ogólnych potłuczeń i rozcięć na twarzy. Zabrany został sanitarką do szpitala RAF w Torquay, gdzie zatrzymano go na leczenie. Po rekonwalescencji powrócił do dywizjonu, zaś po dalszych lotach bojowych odszedł 5 lutego 1943 r. na odpoczynek do jednostki doświadczalnej rozwoju taktyki walki powietrznej - Air Fighting Development Unit w Duxford.

27 lipca 1943 r. Hrycak powrócił do "Wilniuków" i pozostał tam do czasu ponownego odejścia na odpoczynek do 2 Eskadry Dostawczej RAF (2 Delivery Flight) w Cranfield (16 grudnia tego roku). 18 kwietnia 1944 r. otrzymał przydział do 307 Dywizjonu Myśliwskiego Nocnego "Lwowskiego". 16 lipca 1944 r. przeniesiono go do 84 Group Support Unit w Thruxton, jednostki pomocniczej 84 Grupy Myśliwskiej RAF, z której na początku września 1944 r. odszedł do 317 Dywizjonu. Do końca wojny latał na Spitfire'ach IX i XVI przede wszystkim na atakowanie celów naziemnych na froncie w Belgii, Holandii i Niemczech. Rankiem 1 stycznia 1945 r. po powrocie z bombardowania, lecąc na resztkach paliwa wziął udział w powietrznej bitwie nad Gandawą i prawdopodobnie zestrzelił jednego Focke-Wulfa 190. 23 marca 1945 r. przeniesiony został w charakterze instruktora do polskiej szkoły pilotażu podstawowego 16 (Polish) Service Flying Training School w Newton, gdzie pozostał do rozformowania Polskich Sił Powietrznych.

W czasie wojny Roman Hrycak wykonał 120 lotów bojowych i 22 operacyjne. Odznaczony został trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem Lotniczym oraz Polowym Znakiem Pilota (nr 1166). Służbę w Polskich Siłach Powietrznych zakończył jako kapitan i Flight Lieutenant. Wstąpił do Polskiego Korpusu Rozmieszczenia i Przysposobienia, gdzie przyuczał się do zawodu elektryka. W 1948 r. zgłosił chęć wyjazdu do Pakistanu celem służby w nowo powstałym tamtejszym lotnictwie. Początkowo służył jako instruktor w szkole lotniczej, zaś od 1949 r. latał na C-47 z transportami dla wojska walczącego wówczas w Kaszmirze. W 1950 r. przeniósł się do pakistańskich pasażerskich linii lotniczych. Stacjonując w Karaczi latał na trasach krajowych i międzynarodowych.

W 1953 r. Hrycak wrócił do Anglii i osiedlił się w Brighton. Zapisał się na kursy przygotowawcze i rok później otrzymał licencję pilota, pozwalającą mu na loty w Wielkiej Brytanii. Zatrudniony został w firmie czarterowej pod Londynem. Wiosną 1955 r. wysłany został do Nigerii, gdzie zdecydował się pozostać na dłużej. Przez wiele lat jako kapitan pracował w rządowej linii lotniczej. W 1984 r., mając na swym koncie 30 000 wylatanych godzin, przeszedł na emeryturę i wyemigrował do Kanady. Osiedlił się w miejscowości Sidney koło Vancouver.

Major w stanie spoczynku Roman Hrycak zmarł w Sidney 11 lipca 2001 r., w wieku 82 lat. Spoczął na cmentarzu w Brentwood Bay.

Data
Samolot
Jednostka
Zniszczony
na pewno
Zniszczony
prawdo-
podobnie
Uszkodzony
01.01.1945 Spitfire LF.IX, JH-H (ML320) 317 Dywizjon   Fw 190  
   
Razem
0
1
0

Wojciech Zmyślony