Mieczysław Frąckiewicz

Mieczysław Frąckiewicz urodził się 3 listopada 1919 r. we wsi Sopoćkinie, w ówczesnym powicie augustowskim województwa białostockiego (obecnie na Białorusi). W 1934 r. ukończył siedmioklasową szkołę powszechną, a potem jeszcze trzy klasy gimnazjum. Po 1939 r. jego rodzinne strony znalazły się pod okupacją sowiecką. On sam został deportowany na Syberię, gdzie pracował przymosowo przy budowie linii kolejowej. W ZSRR został oddzielony od rodziny, o której losach nie dowiedział się już nigdy.

Po ogłoszeniu postanowień układu Sikorski-Majski, w 1941 r. został zwolniony do Armii Polskiej w ZSRR pod dowództwem gen. Władysława Andersa. Służył w 14 Pułku Piechoty, sformowanym w Tatiszczewie koło Samary, a następnie przeniesionym w styczniu 1942 r. do Kirgistanu i ostatecznie ewakuowanym w sierpniu 1942 r. do Persji, a następnie do Iraku.

Pod koniec 1942 r. Frąckiewicz zgłosił się do służby w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Przybył tam 3 marca 1943 r. drogą morską, po rejsie przez Ocean Indyjski i Atlantyk, z krótkim postojem w Afryce Południowej. Pierwsze tygodnie spędził w bazie RAF Kirkham, a następnie w Bazie Sił Powietrznych w Blackpool. Dostał przydział do polskiej Lotniczej Szkoły Technicznej (Polish Technical Training School) w Halton, na naziemny kurs dla strzelców-radiotelegrafistów. Po jego ukończeniu został skierowany na praktykę do szkoły łączności 1 Radio School w Cranwell. Kurs ten ukończył pomyślnie 24 listopada 1943 r., i po miesięcznej przerwie rozpoczął kolejny etap nauki. Pomiędzy 29 grudnia 1943 r. do 19 lutego 1944 r. był słuchaczem w szkole strzelców pokładowych 8 Air Gunnery School w Evanton w Szkocji.

Został wyznaczony do dalszego szkolenia w specjalności operatora radaru pokładowego i w związku z tym w jego przebiegu służby znalazły się jeszcze dwa przydziały do szkół łączności: 11 Radio School w Hooton Park oraz 10 Radio School w Carew Cheriton. Wreszcie, 30 maja 1944 r. został odkomenderowany do jednostki wyszkolenia bojowego 6 Operational Training Unit w Silloth. Oddział ten, mający w składzie polską eskadrę, szkolił na Wellingtonach załogi przeznaczone do służby w Lotnictwie Obrony Wybrzeża (Coastal Command). Ich głównym zadaniem było poszukiwanie i niszczenie za pomocą bomb głębinowych nieprzyjacielskich okrętów podwodnych. W Silloth Frąckiewicz znalazł się w załodze dowodzonej przez plut. pil. Rudolfa Marczaka, którą tworzyli: kpr. pil. Jan Jurjewicz, plut. obs. Tadeusz Szymański, kpr. rtg. Bronisław Skwarek oraz plut. rtg. Franciszek Kalinowski.

8 sierpnia 1944 r. Frąckiewicz z załogą został przydzielony do 304 Dywizjonu Bombowego "Ziemi Śląskiej", który stacjonował w bazie RAF Chivenor na południowo-zachodnim wybrzeżu Anglii. Jednostka na wyposażeniu miała samoloty Wellington GR.XIV, a do jej zadań należało prowadzenie lotów na zwalczanie okrętów podwodnych nad Morzem Celtyckim i Zatoką Biskajską. We wrześniu 1944 r. dywizjon przebazowano na odludne lotnisko Benbecula na Hebrydach w Szkocji (skąd patrolowano Atlantyk na północny zachód od Wysp Brytyjskich), a w marcu 1945 r. z powrotem na południe Anglii, do St Eval w Kornwalii.

W składzie 304 Dywizjonu Frąckiewicz swój pierwszy lot bojowy wykonał 20 sierpnia 1944 r. Od tej pory regularnie uczestniczył w lotach trwających często przeszło 10 godzin, zarówno dziennych, jak i nocnych, w których główną rolę w wykrywaniu nieprzyjaciela odgrywał pokładowy radar, obsługiwany na zmianę przez Frąckiewicza i dwóch innych obecnych na pokładzie radiotelegrafistów. Z biegiem czasu skład załogi uległ zmianie i stanowisko obserwatora zajął ppor. obs. Władysław Dubiel, a w fotelu drugiego pilota zasiadali różni lotnicy (najczęściej por. Marian Cybulski).

Dwa spośród wspomnianych lotów zakończyły się walką z nieprzyjacielem. 2 lutego 1945 r. podczas patrolu nad Morzem Irlandzkim (po starcie z wysuniętego lotniska Limavady w Irlandii Północnej) załoga Frąckiewicza dostrzegła cienki kilwater, a następnie obłoczki spalin, zdradzające obecność wynurzonych chrap U-Boota. Polska załoga zrzuciła sześć bomb głębinowych, a następnie markery znaczące wodę. Wkrótce do polowania na nieprzyjaciela przyłączył się także będący w pobliżu niszczyciel Royal Navy, jednak nie dostrzeżono jakichkolwiek efektów ataku.

Drugie starcie miało miejsce 2 kwietnia 1945 r. Po przeszło trzech godzinach patrolu, na pozycji pomiędzy 50°30'N a 49°57'N i 12°53'W i 13°06'W na ekranie radaru dostrzeżono dwa obiekty. Polski Wellington skierował się ku pierwszemu z nich, który wkrótce zniknął. Obserwator załogi, mimo ulewnego deszczu, dostrzegł na powierzchni morza drugi z obiektów. Okazał się nim być częściowo wynurzony okręt podwodny, z widocznymi chrapami, peryskopem oraz przypuszczalnie kioskiem. Polska załoga zaatakowała zanurzającego się nieprzyjaciela o godz. 14:48, zrzucając sześć bomb głębinowych i ostrzeliwując go z karabinów maszynowych. Nie zauważono jakiegokolwiek efektu, wobec czego w miejscu ataku zrzucono markery, a następnie wezwano na pomoc inny samolot Coastal Command, znajdujący się w pobliżu. Dopiero późniejsze analizy brytyjskiej Admiralicji wykazały, że na skutek ataku zatopiony został niemiecki U-321, U-Boot typu VII C/41. Zwycięska załoga leciała Wellingtonem GR.XIV QD-Y (HF329), a w jej składzie, prócz Frąckiewicza, byli też: plut. pil. Rudolf Marczak, sierż. pil. Jerzy Tusiewicz, ppor. obs. Władysław Dubiel, kpr. rtg. Bronisław Skwarek i plut. rtg. Franciszek Kalinowski.

Po zakończeniu wojny 304 Dywizjon przeformowano w jednostkę transportową. Frąckiewicz latał jako radiotelegrafista w załogach samolotów Warwick C.III, a następnie Halifax C.VIII, wykonujących loty z Wielkiej Brytanii do różnych krajów Europy.

Po rozformowaniu 304 Dywizjon, i całego polskiego lotnictwa, Frąckiewicz wstąpił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Miał przydział m.in. do jednostki demobilizacyjnej 4 Polish Resettlement Unit w East Wreatham. W korpusie służył do momentu demobilizacji. Do cywila odszedł w kwietniu 1949 r., w polskim stopniu plutonowego i brytyjskim Warrant Officera. W czasie wojny wykonał 27 lotów bojowych. Został odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych, dwukrotnie Medalem Lotniczym oraz Polowym Znakiem Strzelca Radiotelegrafisty (nr 446), a także brytyjskimi medalami pamiątkowymi.

Osiadł w Wielkiej Brytanii, w Bury St Edmunds w hrabstwie Suffolk. 26 października 1949 r. przyjął brytyjskie obywatelstwo. Założył firmę zajmującą się renowacją antyków, w której pracował przez całe życie. W październiku 1949 r. ożenił się z Pamelą z domu Brewster, a wkrótce potem zmienił imię i nazwisko na John Franklin. Ma dwie córki: Lindę i Stephanie.

Na skutek pomyłki urzędniczej, przez wiele lat Frąckiewicz posługiwał się dokumentami z niewłaściwą datą urodzenia. W Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii w jego aktach widniała data prawidłowa (3 listopada 1919 r.), jednak krótko po wojnie otrzymał z Polski dokument zastępujący akt urodzenia z podaną datą 7 listopada 1921 r., której zmuszony był używać już po demobilizacji. Sprawa odżyła i została nagłośniona w mediach dopiero w 2019 r., gdy Frąckiewicz świętować miał 100. (a nie 98. urodziny).

Podporucznik Mieczysław Frąckiewicz mieszka w Bury St Edmunds.

Wojciech Zmyślony