Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej
Stefan Bojarski

Stefan Bojarski

Stefan Mikołaj Bojarski przyszedł na świat 6 grudnia 1910 r. w Białej Podlaskiej. Jego rodzicami byli Władysław i Julia z domu Brzozowska. Był najmłodszym spośród czworga rodzeństwa: miał siostry Janinę i Helenę oraz brata Stanisława. Jego ojciec zmarł w 1912 r. na zapalenie płuc. Stefan dorastał wychowany jedynie przez matkę, którą wspomagał jej wuj Wiktor Brzozowski. W latach 1915-1918 mieszkał u niego w Moskwie, wraz z jedną z sióstr.

Po powrocie do Polski, w latach 1919-1926 w Białej Podlaskiej uczęszczał do szkoły powszechnej. W latach 1926-1927 uczył się w Wojskowej Szkole Kartograficznej przy Wojskowym Instytucie Geograficznym w Warszawie. Jej likwidacja i zainteresowanie lotnictwem - związane zapewne z obecnością w rodzinnym mieście przemysłu lotniczego (a konkretnie istniejącej w Białej Podlaskiej od 1923 r. Podlaskiej Wytwórni Samolotów) - skłoniło go do podjęcia nauki w Państwowej Szkole Technicznej Lotniczej i Samochodowej w Warszawie. Uczył się w niej w latach 1928-1933, zdobywając świadectwo dojrzałości.

19 września 1933 r. został powołany do Wojska Polskiego. Po trzymiesięcznym szkoleniu rekruckim w postaci dywizyjnego kursu podchorążych rezerwy przy 15 Pułku Piechoty w Dęblinie (w 28 Dywizji Piechoty), 5 stycznia 1934 r. trafił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa - Grupy Technicznej w Dęblinie. 2 września 1934 r. ukończył naukę w stopniu kaprala podchorążego z przydziałem na praktykę do 4 Pułku Lotniczego w Toruniu. 17 września został przeniesiony do rezerwy. Zdecydował się na kontynuowanie kariery jako zawodowy wojskowy. Trafił do Szkoły Podchorążych Lotnictwa - Grupy Technicznej w Bydgoszczy (przeniesionej w styczniu 1937 r. do Warszawy). Szkolony był na oficera technicznego, jednak w czasie nauki przeszedł także szkolenie pilotażowe. W sierpniu i wrześniu 1935 r. w Wojskowym Ośrodku Szybowcowym w Ustianowej zdobył kategorię "A" i "B", a między lipcem a październikiem 1936 r. przeszedł także przeszkolenie motorowe w Centrum Wyszkolenia Technicznego Lotnictwa w Bydgoszczy na RWD-8 (niedające jednak tytułu pilota wojskowego).

15 października 1937 r. Bojarski otrzymał promocję oficerską. Został przydzielony do Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1 w Dęblinie. Bezpośrednio przed wybuchem wojny był dowódcą plutonu technicznego CWL-1. Po wybuchu wojny ewakuował z dęblińskiego węzła lotnisk na wschód, jako oficer techniczny Eskadry Szkolnej Pilotażu, już w stopniu porucznika (2 września 1939 r. został awansowany). Po 17 września 1939 r. w rejonie Krzemieńca trafił do sowieckiej niewoli. Z tymczasowego obozu jenieckiego zdołał uciec dzięki pomocy Żyda, który wywiózł go ukrytego w transporcie śmieci (w czym być może pomogło to, że Bojarski znał parę słów w jidysz, mając przed wojną za kolegów Żydów w Białej Podlaskiej). Droga do Białej Podlaskiej, będącej pod niemiecką okupacją, zajęła mu około sześciu tygodni.

Po powrocie do żony i małego dziecka nie starał przedostać się do Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie. Jako przedwojenny oficer obawiał się aresztowania ze strony Niemców. W latach 1939-1940 mieszkał u matki w Białej Podlaskiej i nie był nigdzie zatrudniony. Potem pracował na stanowiskach urzędniczych, odpowiednio: w latach 1940-1942 w Rzeźni Miejskiej w Lublinie, w latach 1942-1943 w stacji traktorów w Brodach, w latach 1943-1944 w stacji traktorów w Zborowie koło Tarnopola. Bezpośrednio przed wybuchem powstania warszawskiego przebywał w Warszawie, skąd 31 lipca 1944 r. wywiózł rodzinę do Podkowy Leśnej, a następnie do Brwinowa. W latach 1944-1945 pracował tam jako urzędnik w spółdzielni rolniczej.

Od marca 1945 r. Bojarski pracował w Państwowym Przedsiębiorstwie Traktorów i Maszyn Rolniczych w Łodzi, potem w Koszalinie, a od 1946 r. w Szczecinie jako dyrektor oddziału PPTiMR na Pomorze Zachodnie. W latach 1946-1948 należał do Polskiej Partii Socjalistycznej (aż do jej połączenia z Polską Partią Robotniczą i stworzenia Państwowej Zjednoczonej Partii Robotniczej). Tym samym w grudniu 1948 r. Bojarski stał się osobą bezpartyjną, co natychmiast pociągnęło za sobą odwołanie go ze stanowiska. Od grudnia 1948 r. pracował jako urzędnik w Centralnej Rzemieślniczej Spółdzielni Państwowej w Szczecinie. W marcu 1952 r. znalazł zatrudnienie jako inspektor w Dziale Technicznym Centralnego Zarządu Rybołówstwa Morskiego w Szczecinie. Potem pracował także w Państwowym Przedsiębiorstwie Połowów Dalekomorskich i Usług Rybackich "Gryf" w Szczecinie. Po wojnie nie służył w ludowym Wojsku Polskim, formalnie zostając przeniesionym do rezerwy 16 kwietnia 1948 r.

Porucznik Stefan Bojarski zmarł 2 listopada 1964 r. w wieku 53 lat. Spoczął na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie (kwatera 37a ,rząd 2, grób 7). Był żonaty z Ireną z domu Saas, miał dwoje dzieci: Liliannę i Wojciecha.

Wojciech Bojarski, Remigiusz Gadacz, Wojciech Zmyślony