Bronisław Błoński

Bronisław Henryk Błoński urodził się w 12 stycznia 1917 r. we wsi Kamianka, ówcześnie pod zaborem rosyjskim, później w powiecie sokołowskim województwa lubelskiego. Rodzicami jego byli Władysław i Emilia (z domu Stolarczyk, vel Stolarczuk) Błońscy. Miał dwóch braci: starszego Henryka i młodszego Romana. Dzieciństwo i wczesną młodość spędził w rodzinnym gospodarstwie. 27 czerwca 1931 r. ukończył z ogólnym wynikiem dostatecznym oddział siódmy czteroklasowej Publicznej Szkoły Powszechnej w Repkach. Dwa lata później, po osiągnięciu wymaganego wieku 16 lat, wiosną 1933 r. złożył podanie z prośbą o przyjęcie do Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich w Bydgoszczy. Po zdaniu egzaminów wstępnych i ukończeniu przeszkolenia rekruckiego, złożył przysięgę wojskową i w stopniu szeregowca-ucznia rozpoczął trzyletni kurs nauczania. W jego trakcie odbył podstawowe szkolenie spadochronowe i kurs nauki jazdy pojazdami mechanicznymi.

Po ukończeniu szkoły w stopniu starszego szeregowca nadterminowego i specjalności mechanika samolotowego otrzymał w październiku 1936 r. przydział do 4 Pułku Lotniczego w Toruniu. Początkowo był instruktorem podstawowego wyszkolenia wojskowego, następnie trafił do I/4 Dywizjonu Liniowego w tymże pułku, gdzie rozpoczął służbę jako mechanik silnikowy. Jesienią 1937 r. został przeniesiony do 46 Eskadry Towarzyszącej, nowo sformowanej w oparciu o III pluton 43 Eskadry Towarzyszącej. Na przełomie grudnia i stycznia 1938 r. 46 Eskadra osiągnęła zdolność manewrową, a w lutym 1938 r. wzięła udział w pierwszych manewrach zimowych.

19 marca 1939 r. Błoński został podoficerem zawodowym. W marcu 1938 r. utworzono II Wydzielony Dywizjon Towarzyszący (46 i 49 Eskadry Towarzyszące) jako przewidywane wsparcie Korpusu Interwencyjnego na wypadek aneksji Wolnego Miasta Gdańsk. 15 maja 1939 r. dywizjon dyslokowano na lotnisko Bydgoszcz-Biedaszkowo, gdzie w sierpniu 1939 r. został rozformowany. Pod koniec sierpnia 1939 r., w związku z mobilizacją, 46 Eskadrę Towarzyszącą przemianowano na 46 Eskadrę Obserwacyjną i przydzielono do lotnictwa Armii „Pomorze”. Po osiągnięciu gotowości bojowej rzuty kołowe obu plutonów skierowano na lotniska polowe: I/46 do Czerska – do dyspozycji dowódcy Pomorskiej Brygady Kawalerii, II/46 do Bielic – do współpracy z 15 Dywizją Piechoty. Wkrótce dołączyły do nich samoloty z obu plutonów.

Losy Błońskiego przez całą kampanię wrześniową były związane z 46 Eskadrą. Wybuch wojny zastał go w Bielicach, skąd wykonywane były loty rozpoznawcze w pierwszym i drugim dniu wojny. 6 września 1939 r. doszło do połączenia obu plutonów. Z powodu utraty części rzutu kołowego I/46 plutonu na przeprawie pod Chełmnem, obsługę jego „erów” przejął II/46 pluton. Dzień następny poświęcono na przeglądy samolotów i jeden lot rozpoznawczy. W późnych godzinach popołudniowych eskadrę dyslokowana na lądowisko w Walentynowie, a 9 września 1939 r. popołudniu na lądowisko w folwarku Kłóbka, skąd wykonywano loty przez dwa dni. 11 września 1939 r. wieczorem Lubliny odleciały na lądowisko w Emilianowie. W dniu następnym wykonany został jeden lot na rozpoznanie, natomiast personel naziemny zajął się przeglądem technicznym i naprawami maszyn. 14 września 1939 r. eskadra udała się na lądowisko w Luszynie, skąd dzień później o zmroku przeniosła się do Załuskowa. Następnego dnia nie wykonywano lotów z powodu intensywnych działań Luftwaffe. 17 września 1939 r. był ostatnim dniem istnienia Armii „Pomorze” jako zorganizowanego związku operacyjnego. Wydano rozkaz przedarcia się do Warszawy. Grupa w której się znajdował Błoński rozpoczęła przebijanie się z okrążenia w wyznaczonym kierunku. Niemożliwe jest ustalenie dokładnych dat, marszruty i miejsc potyczek z wrogiem. W okolicach Kazunia zarządzono rozproszenie, aby w niewielkich 3–4 osobowych grupach przedzierać się dalej. Ostatni etap drogi Błoński pokonał wraz ze współtowarzyszami nocą, parokrotnie torując sobie drogę przy użyciu ręcznych granatów. Po przybyciu do Warszawy otrzymał przydział do Batalionu Lotniczego (nazywanego też Batalionem Lotniczym Warszawa) pod dowództwem por. obs. Tadeusza Kamińskiego. W szeregach tego oddziału uczestniczył w obronie stolicy. 26 września 1939 r. dostał się do niemieckiej niewoli, z której po dwóch tygodniach zbiegł i przedostał się w rodzinne strony.

W Kamiance spotkał ukrywającego się u rodziców kpt. piech. Franciszka II Świtalskiego. W listopadzie 1940 r. oficer ten wciągnął Bronisława Błońskiego w lokalną działalność konspiracyjną. Po nawiązaniu kontaktu z Warszawą kpt. Świtalski ps. „Socha” mianowany został komendantem Obwodu Związku Walki Zbrojnej Sokołów Podlaski „Proso”. W maju 1941 r. przyjął przysięgę kpr. Błońskiego, który przybrał wtedy ps. „Szach”. Przydzielony został do ośrodka „Ryś” dowodzonego przez ppor. Piotra Wodzińskiego ps. „Wicher”, gdzie początkowo powierzono mu prace organizacyjne oraz funkcję skarbnika. Do dyspozycji otrzymał także odbiornik radiowy, dzięki któremu wraz z bratem Romanem Błońskim ps. „Błyskawica” prowadzili nasłuch audycji i na ich podstawie sporządzali komunikaty informacyjne. Następnie wyznaczono go na stanowisko referenta Obwodu ds. lotniczych. Do jego zadań należało zorganizowanie przebywających na terenie lotników między innymi z myślą o ich wykorzystaniu przy odbiorze zrzutów. Wykonując w konspiracji powierzone zadania, pełnił on także funkcje wywiadowcze zbierając informacje dotyczące armii i policji niemieckiej. Uczestniczył też w organizowaniu akcji zbrojnych w Sokołowie Podlaskim, między innymi w nieudanym zamachu na starostę Ernesta Grammsa, uwolnieniu więźniów i napadu na bank w celu pozyskania gotówki na cele organizacyjne. W maju 1943 r. udało mu się wraz z Romanem Błońskim uciec z lokalu otoczonego przez niemiecką żandarmerię. Ukrywał się później w różnych melinach na terenie Obwodu oraz miejscach postoju oddziałów leśnych w Lasach Sterdyńskich. Służbę w Armii Krajowej zakończył w stopniu sierżanta. W konspiracji posługiwał się fałszywymi dokumentami na nazwisko Bronisław Suchorski urodzony 12 października 1910 r. w Bydgoszczy, czeladnik masarski wykonujący zawód handlowca.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej najstarszy z braci Błońskich, za odmowę wskazania miejsca pobytu swoich braci, został aresztowany, a następnie zesłany za Ural do kopalni węgla kamiennego. Do kraju powrócił na początku lat 50. XX wieku. Między innymi dzięki jego postawie, Bronisław Błoński, wciąż posługując się fałszywymi dokumentami miał możliwość udania się w okolice Warszawy, gdzie w marcu 1945 r. został zatrudniony przy budowie wału przeciwpowodziowego wzdłuż Wisły w okolicach Jabłonny. Po zakończeniu prac w lipcu 1945 r. wyjechał do Łodzi, gdzie znalazł pracę w Centrali Aprowizacji Przemysłu Włókienniczego jako referent ds. zakupów. Do obowiązków jego należał zakup w terenie żywności, bydła i surowców dla przemysłu włókienniczego oraz konwojowanie tych dóbr w trakcie transportu koleją. Po rozwiązaniu Centrali wyjechał na Ziemie Zachodnie – na Dolny Śląsk, do położonej na Przedgórzu Sudeckim Bielawy. 21 stycznia 1946 r. zatrudniony został w Państwowej Fabryce Wyrobów Bawełnianych nr 1, późniejszych Bielawskich Zakładach Przemysłu Bawełnianego „Bielbaw” im. II Armii Wojska Polskiego. Początkowo był robotnikiem magazynowym, a następnie rachmistrzem. 28 października 1946 r. ujawnił się przed władzami Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie i powrócił do prawdziwego nazwiska. W okresie czerwiec–sierpień 1948 r. był magazynierem, a następnie do września 1952 r. referentem zaopatrzeniowym w „Bielbawie”. W listopadzie 1952 r. przeniósł się do powstającej Bielawskiej Fabryki Prostowników na stanowisko zastępcy kierownika działu zaopatrzenia, Pracował tam do 31 maja 1961 r., kiedy choroba żony wymusiła przeprowadzkę do Kamianki, gdzie zamieszkali u jego matki Emilii. Po śmierci żony 21 kwietnia 1967 r., przeniósł się do Kobyłki koło Warszawy. Od maja do grudnia 1967 r. był starszym referentem zaopatrzenia w Przedsiębiorstwie „Łaźnie Miejskie” w Warszawie. Na początku 1968 r. powrócił do Bielawy, gdzie ponownie znalazł zatrudnienie w „Bielbawie”. Jedynym wyróżnieniem jakie otrzymał za wieloletnią rzetelną i nienaganną pracę był dyplom uznania, wręczony mu z okazji osiągnięcia wieku emerytalnego i przejścia w stan spoczynku 28 kwietnia 1977 r.

Po wojnie nie wstąpił do partii komunistycznej. Należał natomiast do Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Włókienniczego, Odzieżowego i Skórzanego, Związku Zawodowego Metalowców, Frontu Jedności Narodowej. Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, a po przejściu na emeryturę do Powszechnego Związku Emerytów Rencistów i Inwalidów oraz Klubu Złotego Wieku przy Zakładowym Domu Kultury „Bielbaw”.

7 września 1952 r. w kościele parafialnym św. Teresy we Włochach koło Warszawy zawarł związek małżeński z Hanną Krystyną Myszkowską, z którego na świat przyszło dwóch synów: Ryszard i Zbigniew.

Za udział w wojnie odznaczony został czterokrotnie Medalem Wojska, Krzyżem Armii Krajowej oraz odznaczeniami PRL: Krzyżem Partyzanckim, Medalem Zwycięstwa i Wolności. Został zweryfikowany przez Rejonową Komendę Uzupełnień w Bielawie w stopniu plutonowego, tj. o rangę niżej od posiadanego w Armii Krajowej i z dniem 16 grudnia 1949 r. przeniesiony do rezerwy. Nie był awansowany ani powoływany na ćwiczenia.

Sierżant Bronisław Błoński odszedł na wieczną wartę 23 kwietnia 1983 r. w Bielawie, w wieku 66 lat. Pozostawił po sobie pamięć człowieka niezwykle skromnego i zawsze życzliwego ludziom. Pochowany został na Cmentarzu Komunalnym w Bielawie przy ul. Wojska Polskiego.

Bartłomiej Błaszkowski