Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej

Brytyjski Cmentarz Wojenny w Poznaniu (wielkopolskie)

Brytyjski Cmentarz Wojenny położony jest na poznańskiej Cytadeli - wzgórzu-parku blisko centrum miasta. Jest jednym z kilku cmentarzy w tym rejonie - obok m.in. Cmentarza Żołnierzy Polskich i Cmentarza Żołnierzy Radzieckich. Znajdują się tam groby 13 polskich lotników. Siedmiu z nich to załoga Halifaksa II NF-V (JD154) ze 138 Dywizjonu do Zadań Specjalnych RAF (138 Squadron), który lecąc ze zrzutem do Polski rozbił się w nocy z 14 na 15 września 1943 r. o budynek w miejscowości Nowe Skalmierzyce w Wielkopolsce. Sprawa tej załogi (kpt. Jakusz-Gostomski, sierż. Misiak, kpt. Gębik, plut. Kuczkowski, st. sierż. Jabłoński, st. sierż. Pacut, kpr. Fojer) jest nie do końca rozwikłana. Odnaleziono tylko sześć ciał - pięciu lotników zginęło na miejscu, a szósty został dobity przez Niemców. Siódmego ciała nie znaleziono. Formalnie zaginął w czasie katastrofy, jednak istnieje także wersja, że przeżył. Po wojnie ofiary katastrofy złożono we wspólnym grobie na Cytadeli. Na nagrobkach podano nazwiska nie tylko wszystkich lotników, ale także - nieprawidłowo - trzech cichociemnych. Błąd ten jest spowodowany tym, że niegdyś sądzono, iż z załogą kpt. Jakusz-Gostomskiego leciało trzech skoczków: ppor. Kazimierz Lewko ps. "Palec", ppor. Władysław Siakiewicz ps. "Mruk" oraz ppor. Ryszard Skowroński ps. "Lechita". W rzeczywistości zginęli oni koło Esbjerg w Danii razem z brytyjską załogą F/Lt Angusa J. M. Milne'a w Halifaksie II NF-Q (JD269) noc wcześniej.

W sześciu pozostałych grobach spoczywają uciekinierzy z obozu jenieckiego Stalag Luft 3 w Żaganiu. Byli to polscy oficerowie, którzy po słynnej "wielkiej ucieczce" (miała miejsce nocą z 24 na 25 marcu 1944 r.) zostali schwytani i zamordowani przez funkcjonariuszy Gestapo. Byli to mjr Kiewnarski, por. Kolanowski, por. Król, por. Mondschein, por. Pawluk i por. Tobolski.

Stopień
Nr ewid.
Nazwisko, imię
Data śmierci
Jednostka
kpr. strz. (Sgt) 704431 Fojer Henryk 15/16.09.1943 138 Dywizjon RAF
kpt. obs. (F/Lt) P-0116 Gębik Karol 15/16.09.1943 138 Dywizjon RAF
st. sierż. rtg. (F/Sgt) 792964 Jabłoński Wiktor 15/16.09.1943 138 Dywizjon RAF
kpt. pil. (F/Lt) 76696 Jakusz-Gostomski Franciszek 15/16.09.1943 138 Dywizjon RAF
mjr obs. (F/Lt) P-0109 Kiewnarski Antoni 25.03.1944 305 Dywizjon (Stalag Luft 3)
por. obs. (F/O) P-0243 Kolanowski Włodzimierz 25.03.1944 301 Dywizjon (Stalag Luft 3)
por. pil. (F/O) P-0237 Król Stanisław 12.04.1944 74 Dywizjon RAF (Stalag Luft 3)
plut. mech. pokł. (Sgt) 781774 Kuczkowski Zdzisław 15/16.09.1943 138 Dywizjon RAF
sierż. pil. (F/Sgt) 793614 Misiak Ludwik 15/16.09.1943 138 Dywizjon RAF
por. obs. (F/O) P-0913 Mondschein Jerzy 25.03.1944 304 Dywizjon (Stalag Luft 3)
st. sierż. strz. (W/O) 781757 Pacut Kazimierz 15/16.09.1943 138 Dywizjon RAF
por. obs. (F/O) P-0740 Pawluk Kazimierz 25.03.1944 305 Dywizjon (Stalag Luft 3)
por. obs. (F/O) P-0375 Tobolski Paweł 02.04.1944 301 Dywizjon (Stalag Luft 3)
 
Razem
13
   

Wojciech Zmyślony

Tablica informacyjna z nazwą cmentarza znajdująca się przy wejściu od strony Alei Armii „Poznań”.
Tablica wskazująca drogę na Brytyjski Cmentarz Wojenny na Cytadeli.
Widok na cmentarz, który położony jest malowniczo na stoku Cytadeli. Z pobliskimi nekropoliami polskich i radzieckich żołnierzy kontrastuje dobrym utrzymaniem i estetyką.
Stojący w centralnym punkcie monument w postaci odwróconego miecza - stały element na większości cmentarzy Commonwealthu.
Zbiorowy grób z prochami ofiar mordu na lotnikach zbiegłych z obozu Stalag Luft 3 w Żaganiu, w którym spoczywają m.in. mjr obs. Antoni Kiewnarski oraz por. obs. Paweł Tobolski.
Widok na rząd, w którym znajdują się groby por. pil. Stanisława Króla i por. obs. Kazimierza Pawluka.
Grób mjr. obs. Antoniego Kiewnarskiego.
Grób por. obs. Włodzimierza Kolanowskiego.
Grób por. pil. Stanisława Króla.
Grób por. obs. Jerzego Mondscheina.
Grób por. obs. Kazimierza Pawluka.
Grób por. obs. Pawła Tobolskiego.
Zbiorowy grób załogi Halifaksa II NF-V (JD154) z pięcioma tablicami z Orłem Białym oraz nazwiskami poległych.
Zbiorowy grób załogi Halifaksa - tablica z nazwiskami kpr. strz. Henryka Fojera i kpt. obs. Karola Gębika.
Zbiorowy grób załogi Halifaksa - tablica z nazwiskami st. sierż. strz. rtg. Wiktora Jabłońskiego i kpt. pil. Franciszka Jakusz-Gostomskiego.
Zbiorowy grób załogi Halifaksa - tablica z nazwiskami plut. mech. pokł. Zdzisława Kuczkowskiego oraz ppor. Kazimierza Lewko, który w rzeczywistości nie spoczywa w Poznaniu.
Zbiorowy grób załogi Halifaksa - tablica z nazwiskami sierż. pil. Ludwika Misiaka oraz st. sierż. strz. Kazimierza Pacuta.
Zbiorowy grób załogi Halifaksa - tablica z nazwiskami ppor. Władysława Siakiewicza oraz ppor. Ryszarda Skowrońskiego, którzy w rzeczywistości nie spoczywają w Poznaniu.