Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej

Cmentarz komunalny w Narwiku (Norwegia)

Choć nazwa norweskiego miasteczka pod kołem podbiegunowym kojarzy się jednoznacznie ze zwycięską bitwą polskiego oręża, w Narwiku pochowano zaledwie kilku Polaków. Główny cmentarz, na którym spoczywają liczni żołnierze Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich, znajduje się w miejscowości Håkvik, ok. 12 km od Narwiku.

Jednym z pochowanych na cmentarzu komunalnym w Narwiku jest, wedle opisu na tablicy nagrobnej, nieznany polski lotnik. Dokumentacja posiadana przez norweskie Ministerstwo Kultury (któremu pod względem administracyjnym podlegają sprawy grobów wojennych) wskazuje, że poległ w 1940 r. na jednej z gór w pobliżu Narwiku - Ankenesfjellet. Jak wiadomo, w 1940 r. w Norwegii nie walczyły żadne jednostki polskiego lotnictwa, za to w rejonie wspomnianego Ankenesfjellet bił się I batalion "Podhalańczyków". Informacja o tym, że poległy był lotnikiem, w norweskiej dokumentacji pojawiła się dopiero jakiś czas po wojnie: nie było jej na pierwotnej liście z lat 50. XX wieku, na której odnotowano jedynie, że "nieznany lotnik" był bezimiennym Polakiem (co więcej, na liście tej nie podano miejsca jego śmierci). Oznacza to, że do wiarygodności informacji o pochówku lotnika należy podchodzić z rezerwą. Poległy mógł być równie dobrze polskim marynarzem, polskim żołnierzem piechoty albo lotnikiem brytyjskim.

Oprócz najbardziej prawdopodobnego wyjaśnienia, czyli zwyczajnej pomyłki, rozważyć należy także następującą możliwość: że ciało polskiego lotnika odnaleziono w innej części Norwegii i sprowadzono do Narwiku, by trafiło na cmentarz, gdzie już wcześniej chowano Polaków. Mógł być to jeden z przeszło 430 lotników Polskich Sił Powietrznych, zaginionych w morzu w czasie II wojny światowej. Względnie niedaleko brzegów Norwegii, w Morzu Północnym, w czasie lotów bojowych zginęli: ppor. Konstanty Cynkier z 316 Dywizjonu Myśliwskiego "Warszawskiego" (3 września 1944 r.) oraz plut. Antoni Ciundziewicki (10 listopada 1944 r.), por. Jerzy Schmidt (6 grudnia 1944 r.), por. Andrzej Czerwiński (7 grudnia 1944 r.) i ppor. Tadeusza Lubicz-Lisowskiego (23 grudnia 1944 r.) - czterej ostatni z 315 Dywizjonu Myśliwskiego "Dęblińskiego". Z kolei w Morzu Barentsa życie stracił 29 kwietnia 1942 r. ppor. pil. Andrzej Powierza, oficer Polskich Sił Powietrznych płynący z ZSRR do Wielkiej Brytanii (w storpedowanym krążowniku lekkim HMS "Edinburgh").

Stopień
Nr ewid.
Nazwisko, imię
Data śmierci
Jednostka
    NN 1940  
 
Razem
1
   

Wojciech Zmyślony

Wejście na cmentarz w Narwiku przy ulicy Rombaksveien.
Widok ogólny cmentarza z widoczną w tle zatoką - Ofotfjorden - i grobem polskich żołnierzy na pierwszym planie.
Grób zbiorowy pięciu polskich żołnierzy, w tym nieznanego polskiego lotnika.
Inne ujęcie grobu Polaków na cmentarzu w Narwiku.
Zbliżenie na tablicę nagrobną z wyrytą inskrypcją: "Nieznany polski lotnik. Poległ w 1940".
Kamień z wyrytą informacją o cmentarzu żołnierzy polskich w Håkvik.