Cmentarz Layton Cemetery w Blackpool hr. Lancashire (Anglia)
Layton Cemetery jest największym i najstarszym cmentarzem w Blackpool. Z uwagi na fakt, że miasto to przez ponad pięć lat (1940-1945) było "stolicą" polskiego lotnictwa, pochowano tam aż 26 polskich lotników, którzy służyli, szkolili się lub oczekiwali tam na przydział do konkretnych jednostek (w Blackpool mieściła się Baza Sił Powietrznych i podległe jej m.in.: Komenda Uzupełnień nr 2, Ośrodek Zapasowy Lotnictwa i Centrum Wyszkolenia Ziemnego). Spośród wspomnianych 26 osób, 24 pochowano w niewielkiej kwaterze polskich lotników, oznaczonej na planie cmentarza jako sekcja BB. Dwóch kolejnych (sierż. Stanisława Kanciaka oraz st. szer. pil. Zbigniewa Maślaczyka) pochowano w innym miejscu - w sekcji RR.
Prawie połowa z leżących w Blackpool lotników należała do personelu latającego i zginęła w katastrofach nad Wielką Brytanią. Jako pierwsi na Layton Cemetery spoczęli plut. pil. Antoni Joda oraz kpr. strz. Wiktor Gandurski z 307 Dywizjonu Myśliwskiego Nocnego „Lwowskiego”. Lotnicy ci stanowili załogę Defianta I (N3401), który w nocy z 9 na 10 stycznia 1941 r. prowadził patrol obronny nad Morzem Irlandzkim. Na skutek utraty orientacji załoga zdecydowała się na przymusowe lądowanie na piaszczystym wybrzeżu koło Barmouth w hrabstwie Gwynedd w Walii. Samolot skapotował, a obaj członkowie załogi zginęli.
Niedługo potem w Blackpool odprawiono ceremonię pogrzebową dwóch kolejnych lotników 307 Dywizjonu. Plut. pil. Kazimierz Bocheński oraz kpr. strz. Kazimierz Frąckiewicz 17 lutego 1941 r. polecieli Defiantem I (N3314) na lot treningowy. Samolot, podczas prowadzonej na małej wysokości akrobacji, rozbił się o ziemię koło miejscowości Wrea Green w hrabstwie Lancashire.
5 grudnia 1941 r. życie stracił sierż. pil. Otto Pudrycki z 306 Dywizjonu Myśliwskiego „Toruńskiego”. Wykonując lot treningowy za sterami Spitfire'a IIA UZ-B (P7749), w trudnych warunkach atmosferycznych, rozbił się koło szkoły przy alei St Pauls Avenue w mieście Lytham St Anne's w hrabstwie Lancashire.
Kolejnym pochowanym na Layton Cemetery polskim lotnikiem był st. szer. pil. Zbigniew Maślaczyk (w wielu dokumentach występuje pod nazwiskiem Maślarczyk), służący w jednostce współpracy z obroną przeciwlotniczą 6 Anti Aircraft Cooperation Unit. 31 maja 1942 r. podczas prowadzonych z artylerią przeciwlotniczą ćwiczeń w rejonie bazy RAF Ringway rozbił się i zginął za sterami Mastera I (N7553), wraz z instruktorem W/O Denisem Pearsonem.
W Blackpool pochowany został także ppor. pil. Władysław Pucek z 317 Dywizjonu Myśliwskiego „Wileńskiego”. 28 grudnia 1942 r. siedząc w kabinie Spitfire'a VB JH-M (AD230) podczas lotu treningowego zszedł na małą wysokość i rozbił się o wyniosłość terenu w rejonie Blackburn w hrabstwie Lancashire.
Powietrzna kolizja z 14 maja 1943 r. spowodowało śmierć dwóch pilotów z 308 Dywizjonu Myśliwskiego „Krakowskiego”. W czasie lotu treningowego, podczas zmiany szyku, zderzyły się Spitfire VB ZF-X (W3774) ppor. Adama Habeli i Spitfire VB ZF-N (P8746) kpr. Jana Osoby. Maszyny spadły koło Tadcaster w hrabstwie North Yorkshire, a pilotów pochowano w różnych miejscach: Osobę w Blackpool, a Habelę w Northwood.
14 września 1943 r. zginął por. pil. Tadeusz Kołecki z 303 Dywizjonu Myśliwskiego im. Tadeusza Kościuszki. Podczas wykonywania lotu w eskorcie bombowców ("Ramrod 218"), w wyniku awarii instalacji paliwowej, zmuszony był do lądowania awaryjnego na polu golfowym koło Rickmansworth w hrabstwie Hertfordshire. Przy podejściu do lądowania jego samolot, Spitfire F.IX RF-K (MA754), uderzył o bunkier i zapalił się.
23 września 1943 r. w katastrofie lotniczej zginęła załoga przydzielona do jednostki wyszkolenia bojowego 6 Operational Training Unit w Silloth: kpr. pil. Franciszek Ciastoń, sierż. pil. Władysław Ostrowski, kpr. obs. Bolesław Rychel, kpr. rtg. Abram Kawenoki, kpr. strz. Jan Czyżewski, kpr. strz. Bolesław Świeca, a także lecący w charakterze instruktora kpt. obs. Józef Wolnik. Do tragedii doszło podczas przelotu z bazy RAF Skipton-on-Swale do Silloth. Wellington XI (HZ251) rozpadł się w powietrzu nad miejscowością Bradley w hrabstwie Yorkshire z powodu wady konstrukcyjnej, doprowadzając do śmierci wszystkich siedmiu lotników. Jedynie Wolnik spoczął w Blackpool - Ciastoń, Czyżewski, Ostrowski, Rychel i Świeca w Fulford, a Kawenoki w Liverpoolu.
15 kwietnia 1945 r. w lotniczej katastrofie życie stracił kpr. pchor. pil. Romuald Żywicki, kursant jednostki wyszkolenia bojowego 61 Operational Training Unit. Podczas lotu treningowego z nieznanych przyczyn rozbił się koło wsi Inglewhite w hrabstwie Lancashire. Pilotował Mustanga III (SR434).
29 lipca 1945 r. zginął plut. pil. Herbert Noga z 316 Dywizjonu Myśliwskiego „Warszawskiego”. Wykonując za sterami Mustanga III SZ-E (SR411) przelot z bazy RNAS Inskip (HMS "Nightjar") do bazy Coltishall, przy ograniczonej widoczności rozbił się o wzgórze Darwen Moor koło Darwen w hrabstwie Lancashire.
Pozostali pochowani w Blackpool lotnicy zmarli na ziemi, zarówno śmiercią naturalną, jak i gwałtowną, jako ofiary różnych wypadków. Pierwszym z nich (i w ogóle pierwszym pochowanym w Blackpool) był ppłk pil. Leopold Pamuła. Ten zasłużony pilot i dowódca myśliwski zmarł w szpitalu RAF Nocton Hall 9 sierpnia 1940 r. Przyczyną zgonu była posocznica, która rozwinęła się po zabiegu stomatologicznym.
11 listopada 1940 r. w Blackpool w wypadku motocyklowym życie stracił sierż. Stanisław Kanciak.
Mjr obs. Tadeusz Jabłoński, zmarły w szpitalu w Blackpool 30 stycznia 1941 r., także był ofiarą wypadku drogowego: został potrącony przez samochód.
W podobny sposób odszedł 24 listopada 1943 r. st. sierż. mech. pokł. Zygmunt Mielcarek, który trafił do szpitala na skutek potrącenia na ulicy przez samochód.
27 listopada 1943 r. zginął st. szer. Konrad Felczykowski, służący w szkole technicznej 8 School of Technical Training. Idąc po zmroku, w całkowitych ciemnościach spowodowanych obowiązkiem wojennego zaciemnienia, wpadł i utonął w zbiorniku wodnym w Blackpool.
Por. pil. Zdzisław Kulpiński zmarł 27 września 1944 r. w szpitalu oficerskim RAF Officers Hospital w Cleveleys koło Blackpool, na skutek złego stanu zdrowia.
30 września 1944 r. w szpitalu Victoria w Blackpool zmarł płk pil. Franciszek Wieden (w Wielkiej Brytanii m.in. komendant Ośrodka Wyszkolenia Ziemnego w Blackpool).
25 lutego 1945 r. w następstwie choroby nowotworowej zmarł w Blackpool gen. bryg. pil. Władysław Kalkus (poprzednio m.in. komendant Bazy Sił Powietrznych w Blackpool).
Już po rozformowaniu polskiego lotnictwa, 2 kwietnia 1947 r. zmarł na serce w szpitalu Victoria w Blackpool sierż. pil. Jerzy Gruszka, z Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Wcześniej był m.in. pilotem 302 Dywizjonu Myśliwskiego „Poznańskiego”.
Informacji o okolicznościach i miejscu śmierci pozostałych lotników nie udało się odnaleźć. Byli to: mjr pil. Antoni Wroniecki (zmarł 16 marca 1941 r.), sierż. strz. Mieczysław Namieczkowski (31 sierpnia 1941 r.), plut. Zygmunt Witczak (24 lutego 1945 r.), plut. obs. Witold Teubert (3 lipca 1945 r.) oraz chor. Karol Suterski (zmarł 8 maja 1946 r.).
Stopień |
Nr ewid. |
Nazwisko, imię |
Data śmierci |
Jednostka |
| plut. pil. (Sgt) | 793643 | Bocheński Kazimierz | 17.02.1941 | 307 Dywizjon |
| st. szer. (AC2) | 705828 | Felczykowski Konrad | 27.11.1943 | 8 School of Technical Training |
| kpr. strz. (Sgt) | 780039 | Frąckiewicz Kazimierz | 17.02.1941 | 307 Dywizjon |
| kpr. strz. (Sgt) | 780320 | Gandurski Wiktor | 09/10.01.1941 | 307 Dywizjon |
| sierż. pil. (W/O) | 703999 | Gruszka Jerzy * | 02.04.1947 | Polish Resettlement Corps |
| mjr obs. (S/Ldr) | P-1030 | Jabłoński Tadeusz | 30.01.1941 | Baza Sił Powietrznych |
| plut. pil. (Sgt) | 783267 | Joda Antoni | 09/10.01.1941 | 307 Dywizjon |
| gen. bryg. pil. (G/Cpt) | 76833 | Kalkus Władysław | 25.02.1945 | Baza Sił Powietrznych |
| sierż. (AC2) | 792746 | Kanciak Stanisław | 11.11.1940 | Baza Sił Powietrznych |
| por. pil. (F/O) | P-1685 | Kołecki Tadeusz | 14.09.1943 | 303 Dywizjon |
| por. pil. (F/O) | P-1359 | Kulpiński Zdzisław | 27.09.1944 | Baza Sił Powietrznych |
| st. szer. pil. (Sgt) | 781297 | Maślaczyk Zbigniew | 31.05.1942 | 6 Anti Aircraft Cooperation Unit |
| st. sierż. mech. pokł. (F/Sgt) | 780791 | Mielcarek Zygmunt | 24.11.1943 | Centrum Wyszkolenia Ziemnego |
| sierż. strz. (Sgt) | 784088 | Namieczkowski Mieczysław | 31.08.1941 | Baza Sił Powietrznych |
| plut. pil. (W/O) | 793718 | Noga Herbert | 29.07.1945 | 316 Dywizjon |
| kpr. pil. (Sgt) | 780747 | Osoba Jan | 14.05.1943 | 308 Dywizjon |
| ppłk pil. (W/Cdr) | Pamuła Leopold | 09.08.1940 | Baza Sił Powietrznych | |
| por. pil. (F/O) | 76724 | Pucek Władysław | 28.12.1942 | 317 Dywizjon |
| sierż. pil. (Sgt) | 782879 | Pudrycki Otto | 05.12.1941 | 306 Dywizjon |
| chor. (W/O) | 784563 | Suterski Karol | 08.05.1946 | Centrum Wyszkolenia Ziemnego |
| plut. obs. (W/O) | 794380 | Teubert Witold | 03.07.1945 | 6 Operational Training Unit |
| płk pil. (W/Cdr) | P-1484 | Wieden Franciszek | 30.09.1944 | Baza Sił Powietrznych |
| plut. (Cpl) | 703230 | Witczak Zygmunt | 24.02.1945 | Baza Sił Powietrznych |
| kpt. obs. (F/Lt) | P-1145 | Wolnik Józef | 23.09.1943 | 6 Operational Training Unit |
| mjr pil. (S/Ldr) | P-0408 | Wroniecki Antoni | 17.03.1941 | Baza Sił Powietrznych |
| kpr. pchor. pil. (Sgt) | 705756 | Żywicki Romuald | 15.04.1945 | 61 Operational Training Unit |
Razem |
25 + [1] |
Wojciech Zmyślony
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)