Brytyjski Cmentarz Wojenny w Bergen-op-Zoom (Holandia)
Brytyjski Cmentarz Wojenny w Bergen-op-Zoom jest ogromną nekropolią, na której złożono 1284 ciał poległych żołnierzy, w tym aż 116 nieznanych z imienia i nazwiska. Wśród pochowanych jest 16 polskich lotników.
Chronologicznie pierwszym poległym pochowanym na tym holenderskim cmentarzu jest plut. strz. Edward Majewski z załogi Wellingtona II SM-E (W5463) z 305 Dywizjonu Bombowego „Ziemi Wielkopolskiej”. Nocą z 16 na 17 sierpnia 1941 r. podczas nalotu na Kolonię samolot ten został zestrzelony przez obronę przeciwlotniczą i wpadł do Morza Północnego u wybrzeży Holandii. Reszta załogi również zginęła: plut. pil. Stanisław Przecławski, plut. pchor. pil. Jan Płachta, kpt. obs. Alfons Miondlikowski, kpr. rtg. Stanisław Stankiewicz oraz plut. strz. Feliks Wardeński. Ciała dwóch z tych lotników zaginęły w morzu, pozostała trójka została pochowana na różnych cmentarzach w Belgii i Holandii.
W Bergen-op-Zoom spoczywa także czwórka lotników z 300 Dywizjonu Bombowego „Ziemi Mazowieckiej”, poległa nocą z 26 na 27 marca 1942 r. w czasie bombardowania Essen na Wellingtonie IV BH-L (Z1269). Ok. 22.30, w drodze powrotnej, niedaleko wybrzeża holenderskiego (3,5 km na wschód od lotniska De Kooy) samolot został zestrzelony do morza przez nocnego myśliwca. Wellington padł przypuszczalnie ofiarą austriackiego pilota Oblt. Egmonta Prinz zur Lippe-Weißenfelda z jednostki 5./NJG 2 wyposażonej w dwusilnikowe Junkersy Ju 88C. Zginęła szóstka lotników: por. pil. Bogumił Żelaziński, ppor. pil. Bolesław Uszpolewicz, kpt. obs. Franciszek Jakubowski, kpr. strz. Teofil Niemeczek i st. szer. strz. Władysław Stachurski (pochowani w Bergen-op-Zoom) oraz kpr. rtg. Jerzy Kwieciński (ciała którego nie odnaleziono). Kpr. Niemeczek przez lata spoczywał jako nieznany podoficer i dopiero po wielu latach, w 2022 r., odsłonięto jego imienny nagrobek.
Nocą z 5 na 6 czerwca 1942 r. załoga w składzie mjr pil. Franciszek Witakowski, kpr. pil. Sykstus Lewkowicz, kpt. obs. Fidelis Łukasik, plut. rtg. Zygmunt Nogaj, por. strz. Andrzej Kułakowski oraz plut. strz. Jan Danik z 301 Dywizjonu Bombowego „Ziemi Pomorskiej” wykonywała lot na bombardowanie Essen. Ich Wellington IV GR-L (Z1467) został zestrzelony przez nocnego myśliwca (przypuszczalnie Oblt. Ludwiga Beckera z jednostki 6./NJG 2) i rozbił się ok. godz. 1:20 koło wsi Stootdorp, 19 km na południowy wschód od Den Helder. Wszyscy zginęli.
Kolejna z pochowanych w Bergen-op-Zoom załóg należała również do 301 Dywizjonu i zginęła nocą z 8 na 9 października 1942 r. na Wellingtonie IV GR-Z (Z1255), podczas wykonywania zadania minowania wód przybrzeżnych Holandii. Samolot został zestrzelony ogniem obrony przeciwlotniczej i ok. godz. 22:50 rozbił się na południe od lotniska De Kooy koło Den Helder. Zginęli plut. pil. Stanisław Bielec, kpt. obs. Jan Stąpor, plut. rtg. Stanisław Sapeta oraz plut. strz. Stanisław Szczepański. Piąty członek załogi, st. szer. strz. Stanisław Chudy, przeżył - lekko ranny trafił do niewoli.
Na cmentarzu pochowany jest także jeden polski pilot myśliwski, plut. pil. Stanisław Dworski z 303 Dywizjonu im. Tadeusza Kościuszki. 18 września 1944 r. wykonywał na Spitfirze F.IX RF-N (MH320) lot w ramach powietrznej osłony operacji „Market Garden”. Ok. godz. 16:10, w rejonie miasta Roosendaal został trafiony ogniem obrony przeciwlotniczej i rozbił się o ziemię.
W Bergen-op-Zoom leżą być może także czterej inni Polacy, pochowani jako nieznani lotnicy Royal Air Force. Byli to członkowie załogi bombowca, który został zestrzelony przez myśliwca i rozbił się koło miasteczka Zevenbergen. Według ustaleń holenderskich badaczy był to Wellington IV BH-X (Z1475) z 300 Dywizjonu Bombowego „Ziemi Mazowieckiej”. Na jego pokładzie zginęli wówczas: kpr. pil. Czesław Szymen, por. obs. Piotr Sobolewski, kpr. rtg. Stanisław Piątek, st. szer. strz. Lech Biały i st. szer. strz. Michał Mielnik. Lotnicy byli początkowo pochowani na cmentarzu Zuylen w Bredzie, jednak po wojnie ekshumowano ich do Bergen-op-Zoom. Ciała jednego lotnika z pięcioosobowej załogi nieodnaleziono.
Stopień |
Nr ewid. |
Nazwisko, imię |
Data śmierci |
Jednostka |
| plut. pil. (Sgt) | 782806 | Bielec Stanisław | 08/09.10.1942 | 301 Dywizjon |
| plut. strz. (Sgt) | 794118 | Danik Jan | 05/06.06.1942 | 301 Dywizjon |
| plut. pil. (F/Sgt) | 794902 | Dworski Stanisław | 18.09.1944 | 303 Dywizjon |
| kpt. obs. (F/O) | P-1001 | Jakubowski Franciszek | 26/27.03.1942 | 300 Dywizjon |
| por. strz. (P/O) | P-1662 | Kułakowski Andrzej | 05/06.06.1942 | 301 Dywizjon |
| kpr. pil. (Sgt) | 783107 | Lewkowicz Sykstus | 05/06.06.1942 | 301 Dywizjon |
| kpt. obs. (F/O) | P-1054 | Łukasik Fidelis | 05/06.06.1942 | 301 Dywizjon |
| plut. strz. (F/Sgt) | 783042 | Majewski Edward | 16/17.08.1941 | 305 Dywizjon |
| kpr. strz. (Sgt) | 792834 | Niemeczek Teofil | 26/27.03.1942 | 300 Dywizjon |
| plut. rtg. (Sgt) | 794000 | Nogaj Zygmunt | 05/06.06.1942 | 301 Dywizjon |
| plut. rtg. (Sgt) | 793963 | Sapeta Stanisław | 08/09.10.1942 | 301 Dywizjon |
| st. szer. strz. (Sgt) | 793106 | Stachurski Władysław | 26/27.03.1942 | 300 Dywizjon |
| kpt. obs. (F/O) | P-0365 | Stąpor Jan | 08/09.10.1942 | 301 Dywizjon |
| plut. strz. (Sgt) | 792429 | Szczepański Stanisław | 08/09.10.1942 | 301 Dywizjon |
| ppor. pil. (P/O) | P-1629 | Uszpolewicz Bolesław | 26/27.03.1942 | 300 Dywizjon |
| mjr pil. (F/O) | P-1273 | Witakowski Franciszek | 05/06.06.1942 | 301 Dywizjon |
| por. pil. (F/O) | 76733 | Żelaziński Bogumił | 26/27.03.1942 | 300 Dywizjon |
Razem |
17 |
Wojciech Zmyślony
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)