Cmentarz De Nieuwe Ooster w Amsterdamie (Holandia)
Na De Nieuwe Ooster (Nowym Cmentarzu Wschodnim) w Amsterdamie pochowanych jest 329 żołnierzy alianckich, w tym 50 nierozpoznanych, przede wszystkim lotników Royal Air Force i sojuszników. W liczbie tej jest aż osiemnastu polskich lotników. Mogiły te znajdują się na terenie działki 69 oraz działki 85.
Pierwsi polscy lotnicy pochowani w konstytucyjnej stolicy Holandii zginęli w trzecim roku wojny. Podczas nalotu na Bremę nocą z 8 na 9 maja 1941 r. został zestrzelony Wellington IC SM-F (R1322) z 305 Dywizjonu Bombowego „Ziemi Wielkopolskiej”. Trafiona przez nocnego myśliwca maszyna wpadła do jeziora IJsselmeer, w pobliżu miasta Lemmer. Zginęli wszyscy członkowie załogi: sierż. pil. Jan Dorman, plut. pil. Zdzisław Gwóźdź, kpt. obs. Maciej Socharski, plut. rtg. Henryk Sikorski, plut. strz. Stanisław Pisarski (pochowani w Amsterdamie) oraz kpr. strz. Ludwik Karcz (pochowany w Amersfoort). Trzech z tych lotników imienne groby otrzymało dopiero w 2017 r. 6 września tego roku odbył się pogrzeb Sikorskiego i Socharskiego, których ciała odnaleziono w kadłubie wydobytego z dna IJsselmeer Wellingtona. Między innymi dzięki temu możliwa była także identyfikacja grobu Pisarskiego, który przez wiele lat spoczywał w Amsterdamie jako nieznany polski lotnik.
W nocy z 26 z na 27 marca 1942 r. zestrzelony został inny polski bombowiec, tym razem z 301 Dywizjonu Bombowego „Ziemi Pomorskiej”. Celem nocnego myśliwca padł Wellington IV GR-H (R1590), który rozbił się koło IJmuiden na holenderskim wybrzeżu. Zginęli: sierż. pil. Franciszek Porada, plut. pil. Emil Horbajczuk, kpt. obs. Wiktor Jankowiak, kpr. rtg. Jan Toboła (pochowani w Amsterdamie) oraz kpr. strz. Jerzy Pietrow (spoczywa w Nijmegen). Jako jedyny uratował się kpr. strz. Ryszard Pukaś, który trafił do niewoli niemieckiej.
Nieco ponad dwa miesiące później, nocą z 5 na 6 czerwca 1942 r. zginęła kolejna załoga z 301 Dywizjonu, lecąca Wellingtonem IV GR-C (Z1331). Zmierzający w kierunku celu nalotu, Essen, bombowiec o godz. 1:15 padł ofiarą niemieckiego nocnego myśliwca. Zestrzelenie to przypisuje się Hptm. Helmutowi Lentowi, pilotowi Junkersa 88C z jednostki II./NJG 2. Ciał: por. pil. Daniela Pławskiego, por. Jana Kozaka oraz kpr. strz. Romana Radeckiego nie odnaleziono, natomiast por. obs. Paweł Wybraniec, plut. rtg. Józef Czerwonka oraz plut. strz. Kazimierz Podgórski znaleźli wieczny odpoczynek na De Nieuwe Ooster.
Czterej kolejni pochowani w Amsterdamie lotnicy służyli w 138 Dywizjonie do Zadań Specjalnych RAF (138 Squadron). Nocą z 23 na 24 czerwca 1942 r. wykonywali lot specjalny do Holandii (określony kryptonimem „Turnip 11”/„Lettuce 11”). Ich samolot został zestrzelony w locie powrotnym na skutek ataku nocnego myśliwca i ostrzału obrony przeciwlotniczej. Halifax II NF-J (BB379) rozbił się koło miejscowości Oostzaan w Holandii. Zginęli: plut. pil. Tadeusz Żabicki, sierż. pil. Walenty Siciński, ppor. obs. Wacław Kalkus oraz sierż. rtg. Kazimierz Kidziak. Pozostali członkowie załogi ocaleli, ale trafili do niewoli. Byli to: kpr. mech. pokł. Stanisław Roehr, plut. strz. Józef Rek oraz kpr. strz. Edward Kasperowicz.
1 listopada 1944 r. poległ plut. Wierchowicz z 303 Dywizjonu Myśliwskiego im. Tadeusza Kościuszki. Podczas wykonywania rozpoznania zbrojnego na zachód od Amsterdamu, gdy podjął próbę zaatakowania z lotu nurkowego dwóch małych statków, został zestrzelony przez obronę przeciwlotniczą. Pilotował Spitfire'a F.IX RF-G (MH910).
Na cmentarzu znajduje się także jeden grób, w którym spoczywa niezidentyfikowany do dziś polski lotnik. Zginął w IJsselmeer przed 20 lipca 1942 r.
Stopień |
Nr ewid. |
Nazwisko, imię |
Data śmierci |
Jednostka |
| plut. rtg. (F/Sgt) | 780641 | Czerwonka Józef | 05/06.06.1942 | 301 Dywizjon |
| sierż. pil. (F/Sgt) | 780672 | Dorman Jan | 08/09.05.1941 | 305 Dywizjon |
| plut. pil. (Sgt) | 780156 | Gwoźdź Zdzisław | 08/09.05.1941 | 305 Dywizjon |
| plut. pil. (F/Sgt) | 783696 | Horbajczuk Emil | 26/27.03.1942 | 301 Dywizjon |
| kpt. obs. (F/O) | P-0117 | Jankowiak Wiktor | 26/27.03.1942 | 301 Dywizjon |
| ppor. obs. (F/O) | P-1905 | Kalkus Wacław | 22/23.06.1943 | 138 Dywizjon RAF |
| sierż. rtg. (F/Sgt) | 780650 | Kidziak Kazimierz | 22/23.06.1943 | 138 Dywizjon RAF |
| plut. strz. (Sgt) | 781063 | Pisarski Stanisław | 08/09.05.1941 | 305 Dywizjon |
| plut. strz. (Sgt) | 784965 | Podgórski Kazimierz | 05/06.06.1942 | 301 Dywizjon |
| sierż. pil. (Sgt) | 782940 | Porada Franciszek | 26/27.03.1942 | 301 Dywizjon |
| sierż. pil. (F/Sgt) | 780137 | Siciński Walenty | 22/23.06.1943 | 138 Dywizjon RAF |
| plut. rtg. (Sgt) | 780349 | Sikorski Henryk | 08/09.05.1941 | 305 Dywizjon |
| kpt. obs. (P/O) | P-1440 | Socharski Maciej | 08/09.05.1941 | 305 Dywizjon |
| kpr. rtg. (Sgt) | 784068 | Toboła Jan | 26/27.03.1942 | 301 Dywizjon |
| plut. pil. (Sgt) | 794984 | Wierchowicz Jan | 01.11.1944 | 303 Dywizjon |
| por. obs. (F/O) | P-0355 | Wybraniec Paweł | 05/06.06.1942 | 301 Dywizjon |
| plut. pil. (F/Sgt) | 781302 | Żabicki Tadeusz | 22/23.06.1943 | 138 Dywizjon RAF |
| NN | do 20.07.1942 | nieznana | ||
Razem |
18 |
Wojciech Zmyślony
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)