Henryk Szczęsny

Henryk Szczęsny przyszedł na świat 27 marca 1909 r. we wsi Ruszkowo na Mazowszu. W pobliskim Pułtusku uczęszczał do szkoły powszechnej oraz do gimnazjum. W 1930 r. uzyskał maturę, po której wstąpił do wojska. Przeszedł kurs unitarny w Szkole Podchorążych Piechoty w Różanie, po którym w 1931 r. wstąpił do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Promowany został 15 sierpnia 1933 r. na podporucznika obserwatora. Skierowano go do 51 Eskadry Liniowej. W styczniu 1934 r. przesunięty został do 53 Eskadry Towarzyszącej. W 1934 r. ukończył kurs pilotażu w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie, a w 1935 r. kurs myśliwski w Grudziądzu. Następnie przydzielony został do 133 Eskadry Myśliwskiej w Poznaniu. W sierpniu 1938 r. został dowódcą II plutonu Eskadry Szkolnej 3 Pułku Lotniczego (wg innych źródeł - instruktorem w SPL), a w styczniu 1939 r. przeniesiony został na stanowisko instruktora do Szkoły Pilotażu w Grudziądzu (potem w Ułężu), gdzie pozostał do wybuchu wojny.

W czasie kampanii wrześniowej Szczęsny latał w doraźnie sformowanej eskadrze myśliwskiej Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1. W obronie dęblińskiego węzła lotnisk latał wysłużonymi P.7, używanymi uprzednio do szkolenia. 2 września zaliczono mu prawdopodobne zestrzelenie jednego, oraz uszkodzenie drugiego Dorniera 17. 3 września prowadząc wspólnie z por. Kazimierzem Bursztynem klucz "siódemek" rozbił wyprawę bombową Stukasów (dwa Junkersy zrzuciły bomby w pole, reszta zawróciła). Później Szczęsny został dowódcą siedmiosamolotowej grupy myśliwców, która początkowo miała zostać przydzielona do jednego z dywizjonów myśliwskich. Ostatecznie nie doszło do tego i 9 września piloci Szczęsnego odlecieli na lądowisko pod Sokalem, a 14 września do Wielicka, gdzie stacjonował XV Dywizjon Bombowy kpt. Stanisław Cwynara. Grupa Szczęsnego została podporządkowana kpt. Piotrowi Łagunie, odpowiedzialnemu za obronę przeciwlotniczą lotniska. Na lotnisku tym Szczęsny otrzymał do własnej dyspozycji ewakuowany z Okęcia prototyp samolotu P.11g Kobuz, czyli najnowocześniejszą wersję "jedenastki" z mocniejszym silnikiem Mercury VIII, zamkniętą kabiną oraz czterema karabinami maszynowymi. Na samolocie tym 14 września po południu zestrzelić miał w okolicy Kowla Heinkla, czego nie potwierdzają jednak źródła niemieckie. Dzień później również atakował zgrupowanie He 111. Podczas wymiany ognia został ranny odłamkami metalu w nogę, jednakże udało mu się zestrzelić jeden bombowiec, który zapalony w powietrzu wpadł do bagna w rejonie Dubno-Chyrów (cała załoga poległa, samolot należał do 1./KG 55). Postrzelanego "Kobuza" prawdopodobnie zniszczono przy ewakuacji eskadry z lotniska, zaś pilot po 17 września ewakuował się do Rumunii, lecząc następnie ranę w Bukareszcie.

Szczęsny przedostał się nad Morze Czarne i z portu Balcic (obecnie Bałczik w Bułgarii) odpłynął statkiem "Patris" do Marsylii (przez Maltę). We Francji był 12 listopada 1939 r. W lutym 1940 r. wysłany został do Wielkiej Brytanii. Przebywał początkowo w obozie lotników polskich w Eastchurch na wyspie Sheppey pod Londynem, potem skierowany został na przeszkolenie myśliwskie do jednostki wyszkolenia bojowego 5 Operational Training Unit w Aston Down. 6 sierpnia 1940 r. otrzymał przydział do operującego na Spitfire'ach I 74 Dywizjonu Myśliwskiego RAF (74 Squadron) w Hornchurch. Tydzień po swym przybyciu tam - 13 sierpnia - zestrzelił Do 17. 11 września 1940 r. zniszczył u ujścia Tamizy Bf 110, a 5 października wspólnie z innym pilotem zestrzelił Do 17 (zwycięstwo to odnotowano na tzw. liście Bajana jako 1/3). W grudniu 1940 r. Szczęsny zapisał na swym koncie dalsze sukcesy: 1 i 5 grudnia zniszczył po jednym Bf 109, a 2 grudnia uszkodził kolejnego.

12 grudnia 1940 r. Szczęsnego przeniesiono do 257 Dywizjonu Myśliwskiego RAF (257 Squadron), ale już tydzień później do 302 Dywizjonu "Poznańskiego", gdzie był kontrolerem w naziemnym stanowisku naprowadzania. 24 lutego 1941 r. otrzymał przydział do 317 Dywizjonu Myśliwskiego "Wileńskiego", gdzie objął dowództwo eskadry "B". 10 lipca 1941 r. podczas eskorty Blenheimów nad Brest zestrzelił wspólnie z sierż. Stanisławem Brzeskim Bf 109. Cztery dni później ta sama para zniszczyła Ju 88, który próbował zaatakować osłaniany przez 317 Dywizjon konwój. 20 sierpnia 1941 r. Szczęsny objął po mjr. Stanisławie Brzezinie dowództwo 317 Dywizjonu. Funkcję tę sprawował do dnia 28 lutego 1942 r., kiedy to jako oficer łącznikowy przydzielony został do sztabu 10 Grupy Myśliwskiej RAF (10 Group). Od 12 maja 1942 r. służył w sztabie 12 Grupy Myśliwskiej RAF (12 Group).

28 grudnia 1942 r. powrócił do latania bojowego jako oficer taktyczny i de facto zastępca dowódcy I Skrzydła Myśliwskiego w Northolt. Wielokrotnie prowadził polskie dywizjony nad Francję. Podczas jednej z takich wypraw, 4 kwietnia 1943 r. (eskorta "Latających Fortec" nad cele pod Paryżem), Szczęsny wdał się w walkę z Focke-Wulfami. Udało mu się zestrzelić jednego Niemca, ale jego boczny wsiadł Polakowi na ogon. W zażartej walce kołowej Spitfire i Focke-Wulf zderzyły się skrzydłami i Szczęsny musiał ratować się skokiem na spadochronie. Chwilę po wylądowaniu został wzięty do niewoli, trafiając ostatecznie do Stalagu Luft 3 w Żaganiu. Na podstawie złożonych po wojnie meldunków Szczęsnemu przyznano dwa pewne zestrzelenia tego dnia.

Szczęsny odzyskał wolność na początku maja 1945 r. Po powrocie do Wielkiej Brytanii trafił po raz drugi w karierze jako oficer łącznikowy do sztabu 12 Grupy Myśliwskiej RAF, gdzie służył do 1946 r. Służbę w Polskich Siłach Powietrznych zakończył w polskim stopniu majora i brytyjskim Squadron Leadera. Odznaczony był Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 9116), czterokrotnie Krzyżem Walecznych, dwukrotnie Medalem Lotniczym, Polowym Znakiem Pilota (nr 409), dwukrotnie Odznaką Honorową za Rany i Kontuzje oraz brytyjskim Distinguished Flying Cross.

Szczęśny zdecydował się na pozostanie w Wielkiej Brytanii. 14 września 1948 r. wstąpił do Royal Air Force w stopniu Flight Lieutenanta (otrzymał numer służbowy 500158). Początkowo był przydzielony do służby ogólnolotniczej (General Duties Branch). 24 stycznia 1952 r. został przeniesiony do służby kontrolnej lotnictwa myśliwskiego (Fighter Control Branch). 27 marca 1965 r. przeszedł w stan spoczynku, wciąż w stopniu Flight Lieutenanta.

Podpułkownik pilot Henryk Szczęsny zmarł 25 lipca 1996 r. w Londynie w wieku 87 lat. Spoczął na cmentarzu Gunnersbury Cemetery w Londynie. Miał żonę i syna.

Wojciech Zmyślony