Cmentarz przykościelny w Slaglille (Dania)

Przy kościele w Slaglille znajduje się grób członków polskiej załogi ze 138 Dywizjonu do Zadań Specjalnych RAF (138 Squadron). Lotnicy ci wykonywali nocą z 16 na 17 września 1943 r. lot do Polski ze zrzutem zaopatrzenia oraz cichociemnych. Na trasie powrotnej do bazy RAF Tempsford w Anglii, nad Danią, ich samolot został przechwycony i o godz. 4:45 zestrzelony przez Junkersa 88 z jednostki Luftwaffe 11./NJG 3. Czterosilnikowy Halifax II NF-T (BB309) podczas próby przymusowego lądowania rozbił się o zabudowania gospodarstwa należącego do Lauritsa Christensena w Slaglille. W wyniku katastrofy na miejscu zginęło czterech członków załogi (por. obs. Wincenty Wasilewski, plut. rtg. Julian Michalski oraz st. sierż. mech. pokł. Władysław Barzdo i kpr. strz. Władysław Patlewicz) oraz pięciu członków duńskiej rodziny. Drugi pilot załogi, sierż. Eugeniusz Kasprzak, zmarł tego samego dnia w szpitalu w Ringsted. Do lecznicy w Ringsted trafił także pierwszy pilot sierż. Tadeusz Miecznik, jednak uciekł i przez Szwecję powrócił do Wielkiej Brytanii. Siódmy członek załogi, kpr. strz. Roman Puchała, ranny trafił do niewoli.

Polscy lotnicy (zarówno polegli na miejscu, jak i zmarły w Ringsted Kasprzak) zostali pochowani przez Niemców nad ranem 18 września 1943 r. na cmentarzu w Slaglille. Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 r. na grobie uroczyście odsłonięto pionowy kamienny pomnik, a w 1970 r. obok dołożono jeszcze jeden, wykonany z kamienia i metalu, projektu Kazimierza Danilewicza. Obecnie na mogile Polaków znajduje się także czarny krzyż z mosiężną tabliczką, jednak nie jest jasne, z jakiego okresu pochodzi.

Podczas walki nad Zelandią ogień obronny strzelców pokładowych polskiego Halifaksa zestrzelił także samolot Luftwaffe, który lecąc na niskiej wysokości uderzył o drzewa i rozbił się w lesie Bjernede Skov koło Sorø. Na miejscu zginął pilot Lt. Richard Burdyna, a radiotelegrafista Ogefr. Fritz Merten i strzelec Ogefr. Leo Klotz zmarli z ran w szpitalu w Ringsted.

Wojciech Zmyślony

Widok ogólny kościoła w Slaglille i przyległego doń cmentarza.

Wejście na teren cmentarza w Slaglille.

Kościół w Slaglille, przy którym pochowano polską załogę.

Pomnik na grobie polskich lotników z widocznym w tle kościołem.

Miejsce pochówku st. sierż. mech. pokł. Władysław Barzdo, sierż. pil. Eugeniusza Kasprzaka, plut. rtg. Juliana Michalskiego, kpr. strz. Władysława Patlewicza oraz por. obs. Wincentego Wasilewskiego.

Na grobie poległych lotników znajdują się trzy monumenty: duży pomnik z motywem samolotów i napisami w języku duńskim; czarny krzyż z mosiężną tabliczką z nazwiskami poległych; kamień z personaliami lotników.

Ustawiony w 1945 r. kamień z nazwiskami poległych (w kilku wypadkach w zniekształconej formie) oraz parafrazą cytatu z Pisma Świętego w języku duńskim: "Ingen er større end den, der sætter sit liv til for andre" ("Nikt nie jest większy niż ten, kto poświęca swe życie dla innych").

Czarny krzyż z mosiężną tabliczką zawierającą nazwiska poległych oraz datę ich śmierci.