Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej

309 Dywizjon Myśliwski "Ziemi Czerwieńskiej"

Lysander III z początku 1941 r., lotnisko Renfrew.
Lysander III bez liter dywizjonowych (T1513) z 309 Dywizjonu sfotografowany 20 marcu 1941 r. w Renfrew.
Lysander III bez liter dywizjonowych (T1513) z 309 Dywizjonu sfotografowany 20 marcu 1941 r. w Renfrew.
Lysander IIIA z 309 Dywizjonu sfotografowany 20 marcu 1941 r. w Renfrew.
Wizyta prezydenta RP Władysława Raczkiewicza (w jasnym płaszczu) w 309 Dywizjonie. Renfrew, 15 kwietnia 1941 r.
Pamiątkowe zdjęcie personelu wykonane z okazji wizyty biskupa polowego Polskich Sił Zbrojnych ks. bp. gen. dyw. Józef Gawlina (w centralnym punkcie zdjęcia, z krucyfiksem na piersi) w 309 Dywizjonie. Renfrew, 14 listopada 1941 r.
Personel eskadry "B" 309 Dywizjonu. Dunino, grudzień 1941 r.
Lysander 309 Dywizjonu w czasie ćwiczebnego bombardowania na poligonie.
Obsługiwany przez personel naziemny Lysander IIIA AR-B (V9441).
Personel naziemny przy sprzęcie radiowym - pierwszy z prawej oficer łączności kpr. pchor. Józef Krzywonos (uczeń ostatniego przedwojennego rocznika Szkoły Podchorążych Lotnictwa - Grupy Technicznej).
Lotnisko Dunino i niesławne namioty, w których personel 309 Dywizjonu mieszkał od maja 1941 r. do listopada 1942 r. (!)
Kpr. pchor. Józef Krzywonos (na dole) i nierozpoznany lotnik przy ciężarówce-radiostacji 309 Dywizjonu, oznaczonej na zderzaku kokardą RAF oraz polską szachownicą.
Personel naziemny dywizjonu pozujący przy Lysanderze III, 1941 r.
Lysander IIIA AR-M (V9494) i pozujący przy nim st. szer. Józef Książkiewicz.
Personel naziemny 309 Dywizjonu przy Lysanderze III, 1942 r.
Personel naziemny 309 Dywizjonu przy Lysanderze III, 1942 r.
Personel naziemny 309 Dywizjonu przy Lysanderze III, 1942 r.
Lysandery III 309 Dywizjonu, 1942 r.
Kpt. pil. Janusz Lewkowicz pozujący przy Mustangu I E (AG648), na którym 27 września 1942 r. wykonał swój słynny lot bojowy nad Norwegię.
Personel 309 Dywizjonu w okresie dowodzenia mjr. Witolda Piotrowskiego (siedzi w fotelu w centralnym punkcie zdjęcia), czyli pomiędzy lutym a październikiem 1943 r.
Mustang I N (prawdopodobnie AL964) sfotografowany na przełomie lat 1942-1943.
Żołnierz personelu naziemnego pomagający opuścić kabinę Mustanga I jednemu z pilotów. Pod namalowaną na okapotowaniu silnika szachownicą widoczne są oznaczenia lotów bojowych w postaci liter "V". Lata 1942-1943.
Klucz Mustangów I 309 Dywizjonu, lata 1942-1943.
Mustang I C (AM214) w locie rozpoznawczym nad morzem, w kabinie kpt. Jerzy Gołko (potem dowódca dywizjonu).
Przywitanie Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego przez dowódcę 309 Dywizjonu mjr. pil. Jacka Piotrowskiego. Snailwell, 11 października 1943 r.
Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnkowski na trybunie honorowej ozdobionej orłem lotniczym, po dekoracji lotników, Snailwell, 11 października 1943 r.
Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnkowski dekoruje Krzyżami Walecznych (od prawej): ppor. Romana Jaremę, kpt. Janusza Lewkowicza i kpt. Władysława Gnysia. Snailwell, 11 października 1943 r.
Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnkowski salutuje po odznaczeniu oficerom 309 Dywizjonu, od prawej: ppor. Romanowi Jaremie, kpt. Januszowi Lewkowiczowi i kpt. Władysławowi Gnysiowi. Snailwell, 11 października 1943 r.
Mustang I 309 Dywizjonu, lata 1942-1943.
Mustang I 309 Dywizjonu, lata 1942-1943.
Mustang I 309 Dywizjonu, lata 1942-1943.
Przy Hurricanie IIC WC-D stoją por. pil. Jerzy Mencel (z lewej) i plut. Zygmunt Janke z personelu naziemnego. Acklington, wiosna-lato 1944 r.
Hurricane IIC WC-S (LF630), niefortunna wersja szturmowa, w którą wyposażono 309 Dywizjon (będący jednostką rozpoznawczą), był uzbrojona w cztery działka 20 mm.
Hurricane IIC WC-C (LF644). Kwiecień-wrzesień 1944 r.
Hurricane IIC z 309 Dywizjonu podczas obsługi - mycia płatowca. Kwiecień-wrzesień 1944 r.
Inne ujęcie żołnierza personelu naziemnego czyszczącego końcówkę skrzydła Hurricane'a IIC. Kwiecień-wrzesień 1944 r.
Piloci 309 Dywizjonu w towarzystwie odchodzącego dowódcy kpt. Jerzego Gołko (stoi piąty od lewej, w skórzanym płaszczu) i nowego kpt. Antoniego Głowackiego (stoi trzeci od lewej). W tle Hurricane IIC z godłem w postaci roznegliżowanej kobiety i podpisem "TARGET FOR TONIGHT". Wrzesień 1944 r.
Personel naziemny 309 Dywizjonu przy Hurricanie IIC. Z prawej inny samolot tego typu WC-E (LF658). Kwiecień-wrzesień 1944 r.
Hurricane'y IIC z 309 Dywizjonu zaparkowane w bazie RAF Drem. Kwiecień-sierpień 1944 r.
Personel 309 Dywizjonu w towarzystwie dowódcy kpt. Jerzego Gołki (stoi na lewo od dolnej łopaty śmigła). Wrzesień 1944 r.
Przy Mustangu I WC-M (AP170) pozują trzej piloci 309 Dywizjonu, od lewej: por. Mieczysław Befinger, por. Jan Mozołowski, por. Stanisław Zajchowski. Wrzesień-październik 1944 r.
Grupa pilotów 309 Dywizjonu, od lewej stoją: por. Stanisław Zajchowski, por. Jan Mozołowski, nierozpoznany, por. Franciszek Kubica, plut. Zygmunt Janke (z personelu naziemnego), por. Jerzy Mencel, ppor. Jan Lewandowski, por. Eugeniusz Antolak, kpr. Egon Eisenbach, nierozpoznany, ppor. Zygmunt Jaeschke. Klęczy ppor. Zygmunt Kawnik. Peterhead, 8 listopada 1944 r.
Trzej piloci 309 Dywizjonu w czasie odpoczynku w kasynie oficerskim, od lewej: por. Jan Mozołowski, por. Mieczysław Befinger i ppor. Zygmunt Jaeschke. Drem, 8 listopada 1944 r.
Por. Antoni Polek w rynsztunku bojowym przed Mustangiem III Dywizjonu "Ziemi Czerwieńskiej" pod koniec 1944 r.
Mustangi III 309 w bazie RAF Drem. Październik-listopad 1944 r.
Mustangi III 309 w bazie RAF Drem. Październik-listopad 1944 r.
Mustangi III 309 w bazie RAF Drem. Październik-listopad 1944 r.
Mustang III WC-Y (FZ175) w bazie RAF Drem. Październik-listopad 1944 r.
Piloci 309 Dywizjonu jesienią 1944 r. przyglądają się lecącym samolotom...
...być może formacji Mustangów III 309 Dywizjonu na tle brytyjskiego nieba.
Kpt. Jerzy Mencel na skrzydle Mustanga III WC-F (KH516).
Godło osobiste kpt. Jerzego Mencla na Mustangu III WC-F (KH516).
Mustang III WC-B (FZ143) z godłem przedstawiającym roznegliżowaną kobietę na bombie lotniczej.
Godło przedstawiające tańczącą Cygankę na Mustangu III WC-B (FZ143).
Przy Mustangu III WC-B (FZ143) pozują (od lewej): por. Stanisław Zajchowski, por. Segiusz Czerni, por. Henryk Kamiński i ppor. Leonard Kruś. Coltishall, 1945 r.
Kpt. Mieczysław Gorzula pozujący na skrzydle Mustanga III WC-V (FZ111), na którym 9 kwietnia 1945 r. zestrzelił odrzutowego Me 262. Na nosie maszyny widoczne jest godło przedstawiające skąpo ubraną kobietę z telefonem w ręku z napisem "Jean".
Mechanicy 309 Dywizjonu przy pracy nad potężnym silnikiem Mustanga III Rolls-Royce Merlin. Z prawej jeden z pilotów por. Zygmunt Jaeschke, interesujący się mechaniką i asystujący żołnierzom personelu naziemnego.
Mustang III z godłem 309 Dywizjonu oraz szachownicą z napisem "POLAND" umieszczonym powyżej niej, co było dla tej jednostki charakterystyczne, gdyż w innych dywizjonach Mustangów napis umieszczano zwykle pod szachownicą.
Personel naziemny i piloci obok Mustanga. Z lewej strony widać srebrzyste zbiorniki z paliwem, doczepiane do samolotów przed długodystansowymi lotami.
Por. Władysław Śliwiński z 316 Dywizjonu Myśliwskiego "Warszawskiego" przy Mustangu III z 309 Dywizjonu. Widoczne są litery kodowe tej jednostki, WC, namalowane niestarannie od stosowanego od 1945 r. szablonu o grubym kroju liter.
Grupowa fotografia dywizjonów 133 Skrzydła Myśliwskiego i brytyjskiego personelu, stacjonujących razem w Andrews Field na początku 1945 r. W pierwszym rzędzie siedzą dowódcy, od lewej: dziewiąty kpt. Tadeusz Andersz (315 Dywizjon), dwunasty mjr Kazimierz Rutkowski (133 Skrzydło), czternasty kpt. Antoni Głowacki (309 Dywizjon).
Piloci 309 Dywizjonu przy Mustangu III. Na silniku (od lewej): por. Włodzimierz Klawe, st. sierż. Antoni Murkowski, sierż. Teodor Kulecki, plut. Erwin Loska, por. Henryk Kamiński, por. Jan Mozołowski; środkowy rząd: por. Mieczysław Befinger, por. Franciszek Kubica, por. Sergiusz Czerni; w dolnym rzędzie (od lewej): por. Tadeusz Turek, ppor. Zygmunt Jaeschke, plut. Stefan Zagroba, por. Stanisław Zajchowski, por. Stanisław Birtus, nierozpoznany, plut. Egon Eisenbach, kpt. Jerzy Mencel, kpt. Antoni Głowacki, kpt. Mieczysław Gorzula. Andrews Field, wiosna 1945 r.
Grupowa fotografia personelu 309 Dywizjonu wykonana w w dniu zmiany dowódcy jednostki. Siedzą kpt. Henryk Pietrzak (z lewej, nowy dowódca) i kpt. Antoni Głowacki (z prawej, poprzedni dowódca). Na górze od lewej stoją: sierż. pchor. Edward Hanka, por. Włodzimierz Klawe, por. Tadeusz Haczkiewicz, sierż. Stanisław Kogut, por. Sergiusz Czerni, plut. Tadeusz Wiśniewski, sierż. Erwin Loska, nierozpoznany (z tyłu), plut. Egon Eisenbach, nierozpoznany (z tyłu), plut. Roman Godlewski, nierozpoznany (z tyłu), ppor. Stanisław Zaufal, nierozpoznany (z tyłu), ppor. Zbigniew Stankiewicz, por. Stanisław Birtus, st. sierż. Antoni Murkowski, nierozpoznany (z tyłu), por. Tadeusz Turek, trzech nierozpoznanych. Andrews Field, 16 lipca 1945 r.
Personel latający i oficerowie personelu naziemnego 309 Dywizjonu. Górny rząd (od lewej): ppor. Jan Lewandowski, kpt. Tadeusz Radkiewicz (adiutant), ppor. Leonard Kruś, por. Sergiusz Czerni, sierż. pchor. Edward Hanka, por. Kazimierz Zielonka, ppor. Zygmunt Jaeschke, ppor. Stanisław Zaufal, plut. Roman Godlewski, st. sierż. Paweł Gallus, plut. Stefan Zagroba, sierż. Teodor Kulecki, plut. Egon Eisenbach, sierż. Erwin Loska, plut. Bolesław Czerwiński, plut. Tadeusz Wiśniewski; środkowy rząd (od lewej): ppor. Zbigniew Stankiewicz, kpt. Kazimierz Budzik, F/Lt Lewis, por. Jerzy Polak, kpt. Henryk Pietrzak, por. Stanisław Birtus, F/O Cutting, por. Czesław Gierycz, por. Jan Mozołowski i por. Tadeusz Turek; przedni rząd (od lewej): plut. Stanisław Świecicki, plut. Aleksander Sulikowski, st. sierż. Antoni Murkowski, sierż. Stanisław Kogut, plut. Józef Podolski. Coltishall, koniec września 1945 r.
Mustang III WC-D (FX876) w naturalnej barwie duralu sfotografowany po wojnie.
Od lewej: por. Kazimierz Karaszewski, por. Roman Jarema, nierozpoznany, ppłk Jacek Piotrowski, nierozpoznany, nierozpoznany, por. Sergiusz Czerni przy Mustangu III WC-U pozbawionym kamuflażu, w naturalnym kolorze blachy duralowej. Nad głową oficera trzeciego od lewej widać namalowane na samolocie godło dywizjonowe.
Piloci 309 Dywizjonu pozujący przy Mustangu III WC-A, od lewej: sierż. Stanisław Kogut, sierż. Erwin Loska, plut. Wiktor Eisenbach, st. sierż. Paweł Gallus, sierż. pchor. Edward Hanka. Coltishall, 28 marca 1946 r.
St. sierż. Antoni Murkowski (z lewej) oraz ppor. Zygmunt Jaeschke z 309 Dywizjonu przed łącznikowym Austerem, którym co niedzielę kapelan 133 Skrzydła Myśliwskiego "wożony" był na msze do innych baz RAF. Samolot pilotowali zwykle Jaeschke i por. Kazimierz Zielonka.
Piloci 309 Dywizjonu siedzący przy baraku łaźni oficerskich w bazie RAF Andrews Field lub Coltishall.
Kwatera mieszkalna w blaszanym baraku w bazie Coltishall. Pierwszy z lewej siedzi kpt. Henryk Pietrzak, ostatni dowódca dywizjonu (od lipca 1945 r. do rozformowania).
Widok na wieżę kontroli lotów ostatniego lotniska 309 Dywizjonu przez okno jednego z zabudowań. Coltishall, 1945-1946 r.
Sfotografowane z wieży kontroli lotów samoloty 309 Dywizjonu po wojnie. Z prawej strony można dostrzec Mustang III ŻW (FB217) przydzieloną do osobistego użytku dowódcy 133 Skrzydła Myśliwskiego mjr. Waleremu Żakowi. Coltishall, koniec 1945 r. - 1946 r.
Mustang III z 309 Dywizjonu w locie w latach 1945-1946. W kabinie sierż. pchor. Edward Hanka.
Powojenny treningowy lot samolotów 309 Dywizjonu. Wśród lecących maszyn widać Mustanga III ŻW (FB217), samolotu przydzielonego do osobistego użytku dowódcy 133 Skrzydła Myśliwskiego mjr. Walerego Żaka.
Mustangi III w powojennym locie, na pierwszym planie WC-X (FZ124).
Rozbity po awarii silnika i przymusowym lądowaniu Mustang III WC-H (KH484) plut. Tadeusza Wiśniewskiego 16 stycznia 1946 r. Na skrzydle stoi sam pilot - cały i zdrowy.
St. sierż. Antoni Murkowski w kabinie swojego Mustanga III WC-W (FB385) z godłem dywizjonu oraz oznaczeniami zestrzeleń niemieckich samolotów oraz latających bomb V1.
Ppor. Kazimierz Zielonka (w kabinie Mustanga III) i asystujący mu ppor. Zygmunt Jaeschke.
Sierż. pchor. Edward Hanka w kabinie Mustanga III. Coltishall, wrzesień 1945 r.
Kpt. Mieczysław Galicki w kabinie Mustanga (w okresie powojennym).
Ppor. Zygmunt Jaeschke należał do najmłodszego pokolenia polskich myśliwców latających na wojnie. Urodzony w 1922 r., we wrześniu 1939 r. uciekł z Polski wraz z bratem i kolegami z gimnazjum.
Kpt. Jerzy Mencel, który zestrzelił 9 kwietnia 1945 r. odrzutowego Messerschmitta 262.
Sierż. pchor. Edward Hanka do 309 Dywizjonu trafił tuż po zakończeniu wojny, przydzielony z podchorążówki. Wcześniej latał bojowo w składzie 306 Dywizjonu. Coltishall, 1945-1946 r.
Kpr. Tomasz Jamrozik, mechanik 309 Dywizjonu od czerwca 1942 r. aż do rozformowania jednostki.
Mustang III WC-V (FZ111) z 309 Dywizjonu Myśliwskiego "Ziemi Czerwieńskiej". Andrews Field, pierwsza połowa 1945 r. (rys. Wojciech Sankowski).
Mustang III WC-M (SR420) z 309 Dywizjonu Myśliwskiego "Ziemi Czerwieńskiej". Andrews Field, pierwsza połowa 1945 r. (rys. Wojciech Sankowski).
Mustang III WC-F (KH516) z 309 Dywizjonu Myśliwskiego "Ziemi Czerwieńskiej". Andrews Field, pierwsza połowa 1945 r. (rys. Wojciech Sankowski).
Mustang III WC-H (KH484) z 309 Dywizjonu Myśliwskiego "Ziemi Czerwieńskiej". Andrews Field, pierwsza połowa 1945 r. (rys. Wojciech Sankowski).
Okładka legitymacji do odznaki dywizjonu.
Wnętrze legitymacji do odznaki należącej do sierż. pchor. pil. Edwarda Hanki, który w 309 Dywizjonie służył od 11 maja 1945 r. do rozformowania jednostki.
Pieczęć dywizjonu.
Odznaka 309 Dywizjonu Myśliwsko-Rozpoznawczego "Ziemi Czerwieńskiej" nadana plut. Włodzimierzowi Stadnikowi.