Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej

307 Dywizjon Myśliwski Nocny "Lwowski"

Kpr. pil. Franciszek Jankowiak (z lewej) i kpr. strz. Józef Lipiński przy Defiancie I EW-K (N3437). Była to pierwsza załoga dywizjonu, której zaliczono pewne zestrzelenie nieprzyjacielskiego samolotu (Heinkla 111 nocą z 12 na 13 kwietnia 1941 r.).
Plut. strz. Walerian Sosiński w skórzanej kurtce lotniczej, jesień 1940 r. Lotnik ten należał do początkowego składu 307 Dywizjonu, ale jeszcze przed ukończeniem szkolenia na Defiantach na własną prośbę został przeniesiony do dywizjonu bombowego, gdzie wylatał pełną kolejkę lotów.
Dekoracja przez Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego kpr. strz. Stanisława Jarzembowskiego Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. W tle stoi plut. pil. Jerzy Malinowski. Załoga złożona z tych dwóch lotników zestrzeliła nocą z 11 na 12 maja 1941 r. bombowiec He 111. Exeter, 3 lipca 1941 r.
Kpr. strz. Stanisław Jarzembowski już jakiś czas po dekoracji - na jego battledressie widoczna jest baretka Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Personel latający sfotografowany w dniu święta dywizjonu. W centralnym punkcie, jako szósty od lewej na krześle siedzi dowódca dywizjonu mjr pil. Jerzy Antonowicz, obok niego dowódcy eskadr - z lewej por. pil. Antoni Alexandrowicz (eskadra "A"), z prawej por. pil. Maksymilian Lewandowski (eskadra "B"). Exeter, 10 września 1941 r.
Oficerowie 307 Dywizjonu. Siedzą od lewej: por. obs. Kazimierz Prędecki, kpt. pil. Zbigniew Gołoński, F/Lt Male, ks. kpt. Marian Konczewski, ks. kpt. Jan Starostka, mjr pil. Jerzy Antonowicz, por. pil. Antoni Alexandrowicz, por. pil. Maksymilian Lewandowski, por. pil. Ryszard Zwoliński, por. Wilhelm Gierasimowicz, por. robs. Lech Karwowski. W drugim rzędzie od lewej: F/O Holt, por. pil. Marceli Neyder, F/O McDonald, kpt. robs. Stanisław Sawczyński, ppor. pil. Stefan Podgórski, por. robs. Jan por. Mika, por. robs. Stanisław Puzyna, por. pil. Stanisław Szablowski, por. tech. Władysław Zaremba, por. tech. Stanisław Kownacki, por. pil. Stanisław Andrzejewski, ppor. pil. Stefan Maxymowicz-Raczyński, por. pil. Jerzy Damsz, por. robs. Stanisław Szkop. W trzecim rzędzie od lewej: por. pil. Jan Maliński, por. tech. Mieczysław Murzyński, por. tech. Stanisław Reutt, por. robs. Jerzy Łazarowicz, por. pil. Grzegorz Bukowiecki, por. pil. Witold Gayzler, por. robs. Włodzimierz Pfleger, por. pil. Czesław Hrynaszkiewicz, ppor. robs. Mieczysław Świerz. Exeter, 10 września 1941 r.
Beaufighter IIF EW-A (R2445) podczas przeglądu technicznego. Exeter, jesień 1941 r.
Beaufighter IIF EW-O (T3048) z 307 Dywizjonu, lata 1941-1942.
Sierż. pil. Bolesław Turzański, najskuteczniejszy polski nocny myśliwiec przed Beaufighterem IIF. Na palcach pokazuje swe podwójne zestrzelenie Dornierów 215, uzyskane nocą z 1 na 2 listopada 1941 r.
Wizyta prezydenta Władysława Raczkiewicza (w czarnym płaszczu) w 307 Dywizjonie. Exeter, 11 listopada 1941 r.
Po dekoracji przez prezydenta Władysława Raczkiewicza Krzyżami Walecznych pozują por. pil. Maksymilian Lewandowski (z lewej) oraz kpt. robs. Stanisław Sawczyński. Exeter, 11 listopada 1941 r.
Por. pil. Jan Maliński, jeden z nielicznych myśliwców dziennych, którzy na ochotnika przeszli do 307 Dywizjonu. W jednostce i jej naziemnych stanowiskach naprowadzania służył od czerwca 1941 r. do końca wojny.
Por. pil. Stanisław Andrzejewski (na pierwszym planie) i sierż robs. Stanisław Kaliszewski. Ta załoga mogła poszczycić się zestrzeleniem Junkersa 88 w 1942 r. oraz zniszczeniem i uszkodzeniem zaparkowanych na lotnisku Focke-Wulfów 190 w 1945 r.
Por. Witold Sylwestrowicz, radioobserwator w załodze kpt. pil. Jerzego Damsza, na płycie lotniska z widocznymi w tle Beaufighterami IIF (m.in. EW-B). Exeter, pierwsza połowa 1942 r.
Od lewej: por. robs. Stanisław Szkop, por. pil. Maksymilian Lewandowski, kpt. pil. Antoni Alexandrowicz i por. pil. Jerzy Damsz przy ogonie Beaufightera. Exeter, 1941-1942 r.
Wnętrze kabiny Beaufightera: z przodu por. pil. Jerzy Damsz, z tyłu kpt. tech. Stanisław Kownacki, odpowiedzialny w 307 Dywizjonie za radary pokładowe samolotów.
Ppor. pil. Grzegorz Bukowiecki na Beaufighterze IIF. Exeter, koniec 1941 r. - początek 1942 r.
Lotnik wysiadający z Beaufightera VIF. Dobrze widać detale spadochronu siedzeniowego, a przy łokciu napis "FUEL 100 OCTANE". Exeter, druga połowa 1942 r.
Por. pil. Marceli Neyder (z lewej) w pojedynku szachowym z por. pil. Jerzym Damszem. W środku lekturą gazety zajęty jest kpr. robs. Jerzy Trzaskowski. W tle na ścianie widać profile samolotów przeznaczone dla załóg do nauki rozpoznawania w powietrzu samolotów. Exeter, 1942 r.
Tablica z rozpiską załóg eskadry "B" dywizjonu wisząca w jednym z budynków lotniskowych bazy RAF Exeter. Zaznaczono w niej załogi gotowe do udziału w lotach bojowych i przyporządkowane im samoloty, lotników będących na urlopie oraz mających dzień wolny.
Przylot Naczelnego Wodza do 307 Dywizjonu Beaufighterem VIF EW-V (EL146). Pilotowany przez mjr. pil. Jana Michałowskiego samolot zabrał gen. Władysława Sikorskiego oraz jego adiutanta por. pil. Czesława Główczyńskiego z lotniska Northolt pod Londynem i przywiózł ich do Exeter, gdzie Sikorski wziął udział w obchodach święta 307 Dywizjonu. 10 września 1942 r.
Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wysiada z Beaufightera VIF EW-V (EL146). Podtrzymują go por. pil. Maksymilian Lewandowski (z prawej) oraz por. pil. Czesław Główczyński. Exeter, 10 września 1942 r.
Powitanie gen. Władysława Sikorskiego przez kpt. pil. Władysława Różyckiego. Na prawo od Naczelnego Wodza stoi kpt. pil. Czesław Główczyński, nierozpoznany, mjr pil. Jan Michałowski oraz Inspektor Sił Powietrznych gen. bryg. obs. Stanisław Ujejski. Exeter, 10 września 1942 r.
Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski w towarzystwie swojego adiutanta por. pil. Czesława Główczyńskiego (z lewej) oraz Inspektora Sił Powietrznych gen. bryg. obs. Stanisława Ujejskiego. Exeter, 10 września 1942 r.
Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski (w fotelu) jako gość honorowy uczestniczy we mszy z okazji dywizjonowego święta. Exeter, 10 września 1942 r.
Msza polowa odprawiona przed ołtarzem ustawionym pomiędzy dwoma Beaufighterami VIF. Przy ołtarzu stoi ks. kpt. Jan Starostka, plecami do obiektywu zwrócony jest ks. ppłk Antoni Miodoński (w białej sutannie). Exeter, 10 września 1942 r.
Defilada 307 Dywizjonu przed Naczelnym Wodzem i towarzyszącymi mu dostojnikami. Exeter, 10 września 1942 r.
Defilada 307 Dywizjonu przed Naczelnym Wodzem i towarzyszącymi mu dostojnikami. W tle widoczny jest Beaufighter VIF EW-R z oznaczeniami zwycięstw powietrznych. Exeter, 10 września 1942 r.
Trybuna honorowa, przed którą odbyła się defilada dywizjonu. Od lewej: Inspektor Sił Powietrznych gen. bryg. obs. Władysław Ujejski, A/Cdre Frank Beaumont, nierozpoznany, wicepremier Stanisław Mikołajczyk, nierozpoznany, Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski, adiutant Naczelnego Wodza por. pil. Czesław Główczyński. Exeter, 10 września 1942 r.
Dekoracja lotników 307 Dywizjonu Krzyżami Walecznych i Krzyżami Zasługi przez Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego. Odznaczenia podaje mu kpt. pil. Władysław Nowak. Exeter, 10 września 1942 r.
Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski dekoruje st. sierż. pil. Bolesława Turzańskiego Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Exeter, 10 września 1942 r.
W pierwszym rzędzie od prawej: nierozpoznany, st. sierż. pil. Antoni Beda, st. sierż. pil. Bolesław Turzański, por. pil. Jan Maliński, nierozpoznany, por. pil. Zdzisław Buchowiecki, por. pil. Jerzy Damsz, por. robs. Witold Sylwestrowicz, nierozpoznany, por. pil. Stanisław Andrzejewski, por. pil. Stanisław Szablowski, kpt. pil. Gerard Ranoszek, kpt. pil. Władysław Różycki. Exeter, 10 września 1942 r.
Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski po nadaniu mu honorowej odznaki 307 Dywizjonu. Udekorowany został nią w niecodzienny sposób - jeden z oficerów dywizjonu po prostu podszedł do Sikorskiego, scyzorykiem zrobił nacięcie w kieszeni jego munduru i w otwór włożył gwint odznaki. Exeter, 10 września 1942 r.
Kpt. robs. Stanisław Sawczyński oraz (w tle) ks. ppłk Antoni Miodoński podczas uroczystych obchodów drugiego święta 307 Dywizjonu. Exeter, 10 września 1942 r.
Por. robs. Jerzy Łazarowicz (o kulach) w towarzystwie żołnierzy z personelu naziemnego, m.in. radiomechanika plut. Walentego Sobańskiego (kuca pierwszy z prawej). Zdjęcie wykonano w dniu święta dywizjonu, 10 września 1942 r. w Exeter.
Zaparkowany na lotnisku Beaufighter VIF. Exeter, druga połowa 1942 r.
Zaparkowany na lotnisku Beaufighter VIF. Exeter, druga połowa 1942 r.
Beaufighter VIF EW-Z "Zocha" (EL154) załogi: kpt. pil. Jerzy Damsz (stoi w środku) i por. robs. Witold Sylwestrowicz (pierwszy z prawej; pozostali lotnicy to personel naziemny). Exeter, jesień 1942 r.
Beaufighter VIF EW-Z "Zocha" (EL154) wraz z jego załogą kpt. pil. Jerzym Damszem i por. robs. Witoldem Sylwestrowiczem (stoją odpowiednio jako trzeci i czwarty od prawej) i żołnierzami personelu naziemnego. Exeter, jesień 1942 r.
Kpt. pil. Gerard Ranoszek przy Beaufighterze VIF EW-R (X8005) oznaczonym czterema swastykami - symbolami zwycięstw powietrznych uzyskanych przez tego pilota w tym czasie. Exeter, sierpień-wrzesień 1942 r.
Uroczystość przekazania polskiej flagi miastu Exeter, które nadało w zamian 307 Dywizjonowi honorowe obywatelstwo. Plac przed katedrą w Exeter, 15 listopada 1942 r.
Poczet 307 Dywizjonu ze sztandarem Polskich Sił Powietrznych biorący udział w ceremonii przekazania flagi polskiej władzom miasta Exeter. Sztandar PSP do "Lwowskich Puchaczy" trafił tego samego dnia rano, przekazany został przez delegację 306 Dywizjonu Myśliwskiego "Toruńskiego". Od lewej stoją: nierozpoznany, ppor. pil. Antoni Beda, st. sierż. pil. Lucjan Szempliński (ze sztandarem), sierż. pil. Ludwik Steinke, plut. robs. Stanisław Sadowski. Exeter, 15 listopada 1942 r.
Od prawej: nierozpoznany, ppłk Piotr Czyżewski, por. robs. Leon Michalski oraz por. pil. Jerzy Pełka na alejce cmentarza w Exeter. Podczas wojny spoczęło tam wielu Polaków, w większości lotników 307 Dywizjonu.
Mjr pil. Jan Michałowski - dowódca dywizjonu, zginął podczas próbnego lądowania na jednym silniku 21 marca 1943 r.
Budynek dowództwa w bazie RAF Exeter, w której 307 Dywizjon stacjonował ponad dwa lata. Na maszcie widoczne flagi lotnicze: polska, brytyjska i czechosłowacka. Z lewej strony widoczny jest samolot Typhoon S/Ldr Charlesa Greena z 266 Dywizjonu Myśliwskiego RAF (266 Squadron). Exeter, 1943 r.
Kabina Mosquito NF.II EW-R (DZ271) z pięcioma swastykami - oznaczeniami pięciu zwycięstw powietrznych (3-0-2) kpt. pil. Gerarda Ranoszka. 1943 r.
Mosquito FB.VI dowódcy dywizjonu mjr. pil. Jerzego Orzechowskiego (stoi drugi od prawej) z proporczykiem Wing Commandera pod szachownicą. Predannack, wrzesień 1943 r.
Wizyta Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego w dywizjonie - wita go mjr pil. Jerzy Orzechowski, a z prawej strony stoi Inspektor Sił Powietrznych gen. bryg. pil. Mateusz Iżycki oraz (w tle) adiutant Naczelnego Wodza kpt. pil. Czesław Główczyński. Predannack, 10 października 1943 r.
Dekoracja "Lwowskich Puchaczy" przez gen. Sosnkowskiego. Predannack, 10 października 1943 r.
W kamizelkach ratunkowych załoga: por. pil. Alfred Suskiewicz (z lewej) oraz por. robs. Leon Michalski w towarzystwie mechaników przed Mosquito FB.VI. Listopad 1943 r.
W kabinie Mosquito FB.VI: por. pil. Alfred Suskiewicz (z prawej) i por. robs. Leon Michalski. Zdjęcie wykonano przez klapę w bocznej części kadłuba, przez którą lotnicy wchodzili do samolotu. Listopad 1943 r.
Samoloty Mosquito z 307 Dywizjonu, widoczne jako ciemne kreseczki na tle brytyjskiego nieba, w latach 1942-1943.
Mosquito NF.II EW-U (DZ749) w locie nad morzem (w dole widoczny jest płynący okręt) w 1943 r. Na samolocie tym leciała 11 września 1943 r. załoga st. sierż. pil Lucjan Szempliński i radioobserwator F/Sgt Frank Tillman, której zaliczono zestrzelenie dwóch Junkersów 88.
Widziany z kabiny innego samolotu 307 Dywizjonu Mosquito NF.II EW-L (HJ932) w 1943 r. Na górze zdjęcia widoczne jest odbicie wnętrza samolotu, z którego zrobiono fotografię, w pleksiglasowej owiewce kabiny.
Inspektor Sił Powietrznych gen. bryg. pil. Mateusz Iżycki dekoruje Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari kpt. pil. Maksymiliana Lewandowskiego. Obok na swoją kolej czeka kpt. pil. Jerzy Damsz. Coleby, 22 marca 1944 r.
Ppor. robs. Henryk Łuczak wsiada do Mosquito NF.XII EW-A (HK165). Church Fenton, sierpień 1944 r.
St. sierż. pil. Lucjan Szempliński (z lewej) i jego radioobserwator Brytyjczyk F/Sgt Frank Tillman. Załoga zginęła w katastrofie lotniczej 13 stycznia 1944 r.
Od lewej: st. sierż. pil. Ryszard Kiełczewski, radioobserwator F/O Jerny W. Kirkbridge, radioobserwator F/O T. W. Drinkwater i pilot F/O pil. D. F. Miller przed samolotem Mosquito NF.XII EW-H.
Por. robs. Roman Romanowicz na silniku Mosquito NF.XXX.
Por. pil. Jerzy Brochocki przy ogonie Mosquito NF.XXX EW-J (NT267/G).
Mosquito NF.XXX EW-G (NT333/G) z powiększonym nosem kryjącym radar AI Mk X "Monica". Zima 1944-1945 r.
Por. pil. Jan Maliński (z prawej) przed Mosquito NF.XXX EW-I (NT526), początek 1945 r.
Mosquito NF.XXX EW-W (NT259/G) sfotografowany w Castle Camps około 28 stycznia 1945 r.
Kpt. pil. Jerzy Damsz w skórzanej furtce lotniczej, przy samochodzie marki Riley i przed Mosquito NF.XXX EW-O (NT497). Damsz w swoich wspomnieniach określił je mianem swoich "trzech najcenniejszych rzeczy".
Dowódca Sił Powietrznych gen. bryg. pil. Mateusz Iżycki podczas wizyty w 307 Dywizjonie. Horsham St Faith, 13 listopada 1945 r.
Szereg lotników odznaczonych przez Dowódcę Sił Powietrznych gen. bryg. pil. Mateusza Iżyckiego podczas jego wizyty u "Lwowskich Puchaczy". Drugi od lewej stoi por. robs. Jerzy Trzaskowski, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari), jeden z zaledwie sześciu strzelców i radioobserwatorów w historii 307 Dywizjonu. Horsham St Faith, 13 listopada 1945 r.
Dekoracja Srebrnym Krzyżem Zasługi kpt. pil. Mariana Koterli przez Dowódcę Sił Powietrznych gen. bryg. pil. Mateusza Iżyckiego. Horsham St Faith, 13 listopada 1945 r.
Dwie ochotniczki Pomocniczej Lotniczej Służby Kobiet służące w 307 Dywizjonie: Anna Kaczanowska (z prawej) i Zofia Zachwieja.
Sierż. Władysław Kapuściński, szef kancelarii 307 Dywizjonu. Zmarł w jednym ze szpitali w hrabstwie Norfolk 5 października 1945 r.
Kpt. dr Jan Szlazak, lekarz 307 Dywizjonu.
Kpr. Mieczysław Byrczek, mechanik radarowy. Zginął tragicznie 15 lipca 1945 r., tonąc w jeziorze we Wroxham niedaleko Horsham St Faith.
Ostatnie miesiące istnienia dywizjonu - od lewej: por. pil. Mieczysław Pietrzyk, kpt. tech. Stanisław Kownacki, kpt. robs. Witold Sylwestrowicz i ppor. Jerzy Zamecznik. Horsham St Faith, 1946-1947 r.
Inna fotografia por. pil. Jerzego Brochockiego, należącego do grupy najmłodszych "Lwowskich Puchaczy" (ur. 1923 r., do dywizjonu trafił krótko po swych 20. urodzinach).
Były pilot 300 Dywizjonu Bombowego "Ziemi Mazowieckiej", który po wylataniu tury lotów przeniósł się do nocnych myśliwców, por. Henryk Kałużny - z angielską "cup of tea".
Ppor. Jerzy Trzaskowski jako radioobserwator uczestniczył w zestrzeleniu 3-0-1 samolotów nieprzyjaciela. 1944 r.
Kpt. pil. Jerzy Damsz, ostatni dowódca jednostki.
Por. Leon Michalski, radioobserwator "Lwowskich Puchaczy", spacerujący gdzieś w Wielkiej Brytanii.
Wykonane w 1972 r. zdjęcie jedynego zachowanego do dzisiejszych czasów Defianta I (N1671), który służył w 307 Dywizjonie od 18 września 1940 r. do 11 czerwca 1941 r. Do 2016 r. samolot ten, noszący obecnie oznaczenia EW-D, wystawiany był jako eksponat w RAF Museum w Hendon w Anglii, a za jakiś czas będzie go można podziwiać w oddziale RAF Museum w Cosford.
Ozdobiona haftem (z szachownicą i odznaką 307 Dywizjonu) płócienna obwoluta oraz oryginalna kartonowa okładka log-booka (Observer's and Air Gunners Flying Log Book) kpt. robs. Leona Michalskiego.
Strona z log-booka por. Czesława Tarkowskiego z wpisami za marzec 1945 r. - m.in. adnotacja dotyczšca lotu z 3 na 4 marca, gdy z radioobserwatorem F/O Kennethem Taylorem zestrzelili na Mosquito XXX EW-J (NT267/G) niemieckiego Ju 188.
Orzełek oficerski z czapki por. pil. Marcelego Neydera, który w składzie 307 Dywizjonu zestrzelił 2-0-2 samoloty nieprzyjaciela.
Artystyczna wizja "Lwowskich Puchaczy" po locie bojowym przed Beaufighterem (szkic z lat wojny).
Wycinek z brytyjskiej prasy zawierający informacje o nalocie myśliwców Mosquito na niemiecką bazę w Stavanger w Norwegii i zniszczeniu latających łodzi Bv 138. Wyczynu tego dokonali 19 stycznia 1944 r. lotnicy 307 Dywizjonu: por. pil. Ryszard Zwoliński i por. robs. Leon Michalski oraz st. sierż. pil. Jan Wisthal i st. sierż. robs. Jan Woźny.
Strona z kroniki pamiątkowej 307 Dywizjonu (przechowywanej obecnie w Instytucie Polskim i Muzeum Sikorskiego w Londynie) z odnotowanym sukcesem załóg 307 Dywizjonu 19 stycznia 1944 r.
Telegram nadany przez brytyjskie Air Ministry (Ministerstwo Lotnictwa) do Inspektoratu Sił Powietrznych w Londynie oraz Bazy Sił Powietrznych w Blackpool informujący o przyznaniu por. Leonowi Michalskiemu tytułu radioobserwatora.
Dyplom Polskich Sił Zbrojnych zaświadczający o "spełnieniu swego obowiązku wobec Polski" przez por. Michalskiego w czasie II wojny światowej, a podpisany przez dowódcę PSP gen. Iżyckiego. Na dyplomie są napisy w językach, używanych w krajach, z których pochodzili ochotnicy do PSP: francuskim (Francja, Belgia), angielskim (USA, Kanada), hiszpańskim (Ameryka Płd.) i portugalskim (Brazylia).
Dyplom do odznaki pamiątkowej 307 Dywizjonu dla por. pil. Jana Malińskiego. Dyplom wypisano w listopadzie 1941 r., a widnieje na nim podpis dowódcy dywizjonu, mjr. pil. Jerzego Orzechowskiego.
Pieczęć dywizjonu.
Pieczęć dywizjonu.
Odznaka 307 Dywizjonu Myśliwskiego Nocnego "Lwowskiego".