Cmentarz Bohaterów Polskich na Cytadeli w Poznaniu (wielkopolskie)
Cmentarz Bohaterów Polskich jest jednym z kilku wojskowych cmentarzy, położonych na południowym stoku poznańskiej Cytadeli i zarazem jednym z najmłodszych, bo utworzonym dopiero w 1945 r. Sąsiaduje z Brytyjskim Cmentarzem Wojennym oraz Cmentarzem Bohaterów Radzieckich. Znajdują się na nim groby poległych w 1939 r. oraz w latach 1944-1945 żołnierzy Wojska Polskiego, a także ofiar terroru hitlerowskiego i stalinowskiego, m.in. robotników zabitych w czasie walk na ulicach Poznania w czerwcu 1956 r. Część z nich to groby zbiorowe i symboliczne.
Na cmentarzu znajduje się zbiorowa mogiła, w której pochowano 39 żołnierzy poległych w czasie nalotu Luftwaffe na lotnisko Ławica i sam Poznań 1 września 1939 r. Spośród nich 18 to lotnicy, 11 żołnierze armii, natomiast tożsamość pozostałych 12 pozostaje nieznana. Być może niektórzy z nieznanych również służyli w Lotnictwie Wojskowym. Spośród 18 lotników 17 należało do personelu Bazy Lotniczej nr 3, utworzonej z trzonu 3 Pułku Lotniczego, po odejściu eskadr na lotniska polowe w czasie mobilizacji. Byli to: szer. Bocian, st. szer. Frąckowiak, kpr. Grzelak, kpr. Kaliszak, szer. Kasprzak, plut. Krzyżaniak, szer. Kuster, szer. Łusiak, chor. Mańkowski, kpr. Matynowski, szer. Skuba, kpr. Stachowski, chor. Szymankiewicz, szer. Ślusarski, ppor. Wardaszka, ppor. Zemanek oraz plut. Zwierzycki. Osiemnasty lotnik - ppor. Cyruliński - służył w 33 Eskadrze Obserwacyjnej.
Według literatury, na cmentarzu pochowani także zostali czterej inni żołnierze Bazy Lotniczej nr 3: szer. Stanisław Góra, kpr. Bogdan Haise (lub Haize), plut. Maksymilian Kaźmierczak oraz szer. Wiktor Samler. Grobu żadnego z nich nie udało się odnaleźć. Być może zostali pochowani w tej samej mogile, co pozostali lotnicy, lecz podczas ekshumacji z pierwotnego miejsca pochówku nie ustalono ich danych lub je zagubiono, w rezultacie czego spoczywają jako nieznani żołnierze.
Stopień |
Nazwisko, imię |
Data śmierci |
Jednostka |
szer. | Bocian Stanisław | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
ppor. obs. | Cyruliński Henryk | 01.09.1939 | 33 Eskadra Obserwacyjna |
st. szer. | Frąckowiak Władysław | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
kpr. | Grzelak Ignacy | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
kpr. | Kaliszak Ludwik | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
szer. | Kasprzak Antoni | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
plut. | Krzyżaniak Władysław | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
szer. | Kuster Michał | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
szer. | Łusiak Jan | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
chor. | Mańkowski Władysław | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
kpr. | Matynkowski Czesław | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
szer. | Skuba Michał | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
kpr. | Stachowski Bronisław | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
chor. pil. | Szymankiewicz Marian | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
szer. | Ślusarski Jan | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
ppor. | Wardaszka Jan | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
ppor. | Zemanek Edward | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
plut. | Zwierzycki Walenty | 01.09.1939 | Baza Lotnicza nr 3 |
Razem |
18 |
Wojciech Zmyślony