Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej

Cmentarz kościelny St Illtyd w Pembrey hr. Dyfed (Walia)

Na cmentarzu kościelnym St Illtyd (św. Iltyda) pochowano 27 żołnierzy Wspólnoty Brytyjskiej (w tym 1 nieznanego) oraz siedmiu żołnierzy Polskich Sił Powietrznych. Pierwszy z Polaków, por. Piątkowski z 79 Dywizjonu Myśliwskiego RAF (79 Squadron), spoczął w Pembrey jeszcze w czasie bitwy o Anglię. 25 października 1940 r. wystartował na lot bojowy za sterami Hurricane'a I (N2708). Z nieznanej przyczyny zmuszony był lądować w przygodnym terenie. Zginął podczas próby posadzenia samolotu w pobliżu bazy RAF Carew Cheriton, gdy jego samolot skapotował.

Inny myśliwiec służący w brytyjskiej jednostce, por. Kawczyński z 32 Dywizjonu Myśliwskiego RAF (32 Squadron), stracił życie 8 maja 1941 r. Wystartował na Hurricanie IIA (Z2324) z zadaniem ćwiczebnego atakowania celów na nadmorskim poligonie Pembrey Sands. Podczas jednego z nurkowań nie zdążył wyciągnąć i rozbił się w morzu.

Niecały miesiąc później poległ kolejny pilot myśliwski, tym razem z 316 Dywizjonu "Warszawskiego". 2 czerwca 1941 r. por. Anders wykonywał lot treningowy za sterami Magistra I (R1838). W trudnych warunkach atmosferycznych zderzył się z linami balonów zaporowych i rozbił się przy ulicy Malpass Road w walijskim Newport.

27 czerwca 1943 r. zginęło dwóch lotników 307 Dywizjonu Myśliwskiego Nocnego "Lwowskiego": pilot kpt. Grzanka oraz towarzyszący mu szef mechaników st. sierż. Oyrzanowski. Wystartowali na pokładzie Mosquito NF.II EW-Y (DD644) na oblot techniczny po remoncie głównym samolotu. W powietrzu jeden z silników zapalił się. Grzanka próbował lądować przymusowo w przygodnym terenie, jednak maszyna rozbiła się pod Penarth koło Cardiff, grzebiąc we wraku ciała obu członków załogi.

Kpr. Kinel, przydzielony na praktykę pilotażową do szkoły strzelców pokładowych 1 Air Gunnery School w Pembrey, zginął 8 maja 1944 r. Wystartował za sterami Martineta I (HP361) na lot treningowy (zapewne z zadaniem holowania rękawa). Podczas lotu samowolnie zszedł na bardzo małą wysokość i zderzył się drzewem rosnącym koło farmy Cwrt Malle w Llangynog w hrabstwie Powys. Wraz z nim zginął uczeń szkoły LAC William S. Hall z RAF.

Jako ostatni w Pembrey spoczął por. Watorowski z 317 Dywizjonu Myśliwskiego "Wileńskiego". Zginął podczas szkoły ognia, na którą jednostkę ściągnięto do walijskiej bazy RAF Fairwood Common z frontu z Belgii. 8 grudnia 1944 r. wystartował na lot treningowy na bombardowanie celów na poligonie w okolicy miasteczka Port Talbot. W czasie zadania jego samolot - Spitfire LF.IX (NH492) - zderzył się w powietrzu ze maszyną plut. Władysława Chrząszcza - Spitfirem LF.IX (MK968). Watorowski wpadł do morza i zginął, natomiast Chrząszcz zdołał wylądować na plaży, ratując życie.

Stopień
Nr ewid.
Nazwisko, imię
Data śmierci
Jednostka
por. pil. (P/O)P-0161Anders Bohdan02.06.1941316 Dywizjon
kpt. pil. (F/Lt)P-0191Grzanka Roman27.06.1943307 Dywizjon
por. pil. (P/O)76734Kawczyński Olech08.05.194132 Dywizjon RAF
kpr. pil. (Sgt)704307Kinel Jacek08.05.19441 Air Gunnery School
st. sierż. (F/Sgt)793495Oyrzanowski Wacław27.06.1943307 Dywizjon
kpt. pil. (P/O)76618Piątkowski Stanisław25.10.194079 Dywizjon RAF
por. pil. (F/O)P-2583Watorowski Leon08.12.1944317 Dywizjon
 
Razem
7
   

Wojciech Zmyślony

Kościół St Illtyd (św. Iltyda) w Pembrey, przy którym znajduje się cmentarz z grobami polskich lotników.
Nieregularnie rozmieszczone wśród mogił cywilnych groby wojenne Wspólnoty Brytyjskiej na cmentarzu w Pembrey.
Grób por. pil. Bohdana Andersa i por. pil. Olecha Kawczyńskiego.
Grób kpt. pil. Romana Grzanki.
Grób kpr. pil. Jacka Kinela jest rzadkim przykładem pomnika postawionego przez rodzinę, którym opiekuje się Komisja Grobów Wojennych Wspólnoty Brytyjskiej. Napisy na nim głoszą: "Uświęcony. Pamięci mojego ukochanego i najlepszego syna i brata. Jacek Zygmunt Franciszek Kinel, Sergeant pilot Polskich Sił Powietrznych, urodzony w Polsce 28 marca 1925 r.". Na niewidocznych na zdjęciu częściach nagrobka umieszczono dodatkowo inskrypcje: "Zginął w wypadku w Anglii 8 maja 1944 r. Spoczywaj w pokoju" ("Accidentally killed in England May 8 1944. Rest in Peace") oraz "Matka i siostra" ("Mother & Sister").
Grób st. sierż. Wacława Oyrzanowskiego.
Grób kpt. pil. Stanisława Piątkowskiego.
Grób por. pil. Leona Watorowskiego.