Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej

Brytyjski Cmentarz Wojenny w Krakowie (małopolskie)

Na Brytyjskim Cmentarzu Wojennym w Krakowie spoczywa 529 żołnierzy Wspólnoty Brytyjskiej, w tym 45 niezidentyfikowanych: przede wszystkim Brytyjczyków, ale także Południowoafrykańczyków, Nowozelandczyków, Australijczyków, Kanadyjczyków i Hindusów, a także 22 lotników Polskich Sił Powietrznych.

Wszyscy pochowani w Krakowie Polacy służyli w 1586 Eskadrze do Zadań Specjalnych i polegli w lotach specjalnych ze zrzutami do Polski, prowadzonymi z bazy Brindisi w południowych Włoszech. Pierwsza z załóg została zestrzelona nocą z 14 na 15 sierpnia 1944 r. przez niemieckiego myśliwca w locie powrotnym z Warszawy do Włoch. Liberator VI GR-S (KG890) spadł na pola między Pogwizdowem a Wolą Niszkowską koło Bochni. Polegli: kpt. Szostak, plut. Bielicki, mjr Daniel, plut. Dubowski, sierż. Witek, plut. Rutkowski i sierż. Malczyk.

Dwa dni później, w nocy z 16 na 17 sierpnia 1944 r., został zestrzelony Liberator VI GR-R (EW275) z załogą w składzie: kpt. Pluta, sierż. Malejka, por. Jencka, plut. Wichrowski, kpr. Dudziak, plut. Marecki i plut. Florkowski. Samolot rozbił się koło wsi Olszyny na północ od Gorlic. Maszyna wracała z lotu zrzutowego na Puszczę Kampinoską dla Armii Krajowej.

Tej samej nocy zginął także plut. Bohanes, radiotelegrafista Halifaksa II GR-C (JP220) zestrzelonego przez nocnego myśliwca koło Bochni. Przeżyła reszta lotników z tego samolotu: plut. pil. Leszek Owsiany, plut. pil. Lucjan Kretowicz, por. obs. Władysław Schöffer, plut. rtg. Stefan Bohanes, st. sierż. mech. pokł. Grzegorz Denisienko, plut. strz. Jan Lück oraz nadliczbowi członkowie załogi: ppor. obs. Witold Korwin-Łopuszański i ppor. bomb. Włodzimierz Bernhardt (lecieli na zapoznanie się z nowym rodzajem zadań). Wszyscy, za wyjątkiem Owsianego, uniknęli niewoli i jeszcze przed końcem wojny powrócili do Wielkiej Brytanii.

Zestrzelenie trzech wymienionych wcześniej samolotów przypisuje się temu samemu niemieckiemu lotnikowi, Lt. Gustavowi Francsi z jednostki 1./NJG 100, pilotującemu Junkersa 88.

Na krakowskim cmentarzu spoczywają też lotnicy z załogi Halifaksa II FS-P (JP295): por. Widacki, kpt. Omylak, ppor. Dunin-Horkawicz, kpr. Ozga, plut. Balcarek, ppor. Mroczko oraz kpr. Skorczyk. Zginęli, gdy nocą z 27 na 28 sierpnia 1944 r. ich samolot został zestrzelony przez Junkersa 88 z jednostki 1./NJG 100, pilotowanego przez Obfw. Rudiego Dudinga. Czterosilnikowiec rozbił się w rejonie nieistniejącej już wsi Banica koło Gładyszowa w Beskidzie Niskim. Bezpośrednio po katastrofie ciała tej załogi złożono w dwóch trumnach we wsi Krzywa, koło Banicy. Po wojnie nie zidentyfikowano miejsca upadku samolotu por. Widackiego i długie lata przyjmowano, że zaginął w Morzu Adriatyckim, zaś pod Banicą rozbiła się załoga kpt. Pluty. W 1980 r. dokonano ekshumacji szczątków z Banicy i - wiążąc je nieprawidłowo z katastrofą w Olszynach - przeniesiono do grobu załogi kpt. Pluty w Krakowie. Dopiero w latach 90. XX wieku na łamach prasy lotniczej przedstawiono informacje wskazujące, że w rzeczywistości w Banicy rozbił się Halifax. Przeprowadzone w 2006 r. badania archeologiczne wykazały bezspornie, że istotnie miały miejsce dwie różne katastrofy. Prawidłowo opisane nagrobki uroczyście odsłonięto w Krakowie dopiero 10 grudnia 2013 r.

Stopień
Nr ewid.
Nazwisko, imię
Data śmierci
Jednostka
plut. mech. pokł. (Sgt) 780000 Balcarek Wilhelm 27/28.08.1944 1586 Eskadra
plut. pil. (W/O) 793845 Bielicki Józef 14/15.08.1944 1586 Eskadra
plut. rtg. (W/O) 784633 Bohanes Stefan 17/18.08.1944 1586 Eskadra
mjr obs. (F/Lt) P-0735 Daniel Stanisław 14/15.08.1944 1586 Eskadra
plut. bomb. (W/O) 794215 Dubowski Tadeusz 14/15.08.1944 1586 Eskadra
kpr. rtg. (F/Sgt) 703905 Dudziak Józef 17/18.08.1944 1586 Eskadra
ppor. bomb. (P/O) P-2484 Dunin-Horkawicz Konstanty 27/28.08.1944 1586 Eskadra
plut. strz. (F/Sgt) 782375 Florkowski Jan 17/18.08.1944 1586 Eskadra
por. obs. (F/O) P-1708 Jencka Tadeusz 17/18.08.1944 1586 Eskadra
sierż. strz. (W/O) 793506 Malczyk Stanisław 14/15.08.1944 1586 Eskadra
sierż. pil. (W/O) 782328 Malejka Brunon 17/18.08.1944 1586 Eskadra
plut. mech. pokł. (Sgt) 781707 Marecki Jan 17/18.08.1944 1586 Eskadra
ppor. strz. (F/O) P-2703 Mroczko Tadeusz 27/28.08.1944 1586 Eskadra
kpt. obs. (F/Lt) P-2043 Omylak Franciszek 27/28.08.1944 1586 Eskadra
kpr. rtg. (Sgt) 705033 Ozga Jan 27/28.08.1944 1586 Eskadra
kpt. pil. (F/Lt) 76658 Pluta Zygmunt 17/18.08.1944 1586 Eskadra
plut. mech. pokł. (F/Sgt) 792934 Rutkowski Wincenty 14/15.08.1944 1586 Eskadra
kpr. strz. (Sgt) 705778 Skorczyk Józef 27/28.08.1944 1586 Eskadra
kpt. pil. (F/Lt) 76684 Szostak Zbigniew 14/15.08.1944 1586 Eskadra
plut. bomb. (F/Sgt) 794153 Wichrowski Bernard 17/18.08.1944 1586 Eskadra
por. pil. (P/O) P-2708 Widacki Kazimierz 27/28.08.1944 1586 Eskadra
sierż. rtg. (W/O) 794534 Witek Józef 15/16.08.1944 1586 Eskadra
 
Razem
22
   

Wojciech Zmyślony

Wejście na teren cmentarza wojskowego przy ul. Prandoty, na terenie którego znajduje się wydzielony Brytyjski Cmentarz Wojenny.
Zamocowany na płocie Cmentarza Rakowickiego (od strony ul. Prandoty) drogowskaz kierujący na Brytyjski Cmentarz Wojenny.
Rejestr z listą pochowanych znajdujący się przy wejściu na teren nekropolii.
Pomnik w postaci krzyża-miecza Cross of Sacrifice (Krzyż Poświęcenia) w centralnym punkcie cmentarza.
Tablica z omówioną historią Brytyjskiego Cmentarza Wojennego w Krakowie.
Brytyjski Cmentarz Wojenny położony jest na terenie cmentarza wojskowego przy ul. Prandoty i oznaczony jako kwatera 8A WOJ. tej nekropolii.
Widok ogólny cmentarza.
Widok ogólny cmentarza.
Miejsce pochówku całej załogi Liberatora VI GR-S (KG890) oraz plut. rtg. Stefana Bohanesa z załogi Halifaksa II GR-C (JP220).
Miejsce pochówku dwóch załóg: Halifaksa II FS-P (JP295) oraz Liberatora VI GR-R (EW275).
Tablica na zbiorowym grobie załóg Halifaksa II FS-P (JP295) oraz Liberatora VI GR-R (EW275) z inskrypcją: "Tu leżą doczesne szczątki dwóch załóg Polskich Sił Powietrznych którzy zginęli za Boga, honor i kraj".
Tablica na zbiorowym grobie dwóch załóg z wymienionymi nazwiskami: plut. mech. pokł. Wilhelma Balcarka, ppor. bomb. Konstantego Dunin-Horkawicza, ppor. strz. Tadeusza Mroczko, kpt. obs. Franciszka Omylaka, kpr. rtg. Jana Ozgi, kpr. strz. Józefa Skorczyka oraz por. pil. Kazimierza Widackiego.
Tablica na zbiorowym grobie dwóch załóg z wymienionymi nazwiskami: kpr. rtg. Józefa Dudziaka, plut. strz. Jana Florkowskiego, por. obs. Tadeusza Jencki, sierż. pil. Brunona Malejki, plut. mech. pokł. Jana Mareckiego, kpt. pil. Zygmunta Pluty oraz plut. bomb. Bernarda Wichrowskiego.
Grób plut. pil. Józefa Bielickiego.
Grób plut. rtg. Stefana Bohanesa.
Grób mjr. obs. Stanisława Daniela.
Grób plut. bomb. Tadeusza Dubowskiego.
Grób sierż. strz. Stanisława Malczyka.
Grób plut. mech. pokł. Wincentego Rutkowskiego.
Grób kpt. pil. Zbigniewa Szostaka.
Grób sierż. rtg. Józefa Witka.
Wóz z trumną plut. rtg. Stefana Bohanesa w drodze na cmentarz we wsi Żegocina koło Bochni, skąd lotnik został ekshumowany po wojnie na Brytyjski Cmentarz Wojenny w Krakowie.
Kondukt pogrzebowy odprowadzający plut. rtg. Stefana Bohanesa w jego ostatniej drodze.
Pochówek plut. rtg. Stefana Bohanesa w Żegocinie koło Bochni.
Złożone w grobie trumny z ciałami kpt. pil. Zbigniewa Szostaka, plut. pil. Józefa Bielickiego, mjr. obs. Stanisława Daniela, plut. bomb. Tadeusza Dubowskiego, sierż. rtg. Józefa Witka, plut. mech. pokł. Wincentego Rutkowskiego i sierż. strz. Stanisława Malczyka na cmentarzu w Pogwizdowie koło Bochni. Po wojnie lotników ekshumowano na Brytyjski Cmentarz Wojenny w Krakowie.
Grób załogi Liberatora VI GR-S (KG890) na cmentarzu w Pogwizdowie 1 listopada 1944 r.
Groby załogi Liberatora VI GR-S (KG890) na cmentarzu w Pogwizdowie w 1946 r.
Pochówek mjr. obs. Stanisława Daniela na cmentarzu w Pogwizdowie, przed ekshumacją do Krakowa.
Grób kpr. rtg. Józefa Dudziaka i plut. strz. Jana Florkowskiego (stan z maja 2011 r.).
Grób por. obs. Tadeusza Jencki i sierż. pil. Brunona Malejki (stan z maja 2011 r.).
Grób plut. mech. pokł. Jana Mareckiego (stan z maja 2011 r.).
Grób kpt. pil. Zygmunta Pluty i plut. bomb. Bernarda Wichrowskiego (stan z maja 2011 r.).