Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej

Cmentarz Higher Cemetery w Exeter hr. Devon (Anglia)

Cmentarz Higher Cemetery w Exeter jest nekropolią, na której spoczęło aż 30 polskich lotników. Ich groby mieszczą się w kwaterze w północno-wschodniej części, wraz z pochowanymi tam żołnierzami Wspólnoty Brytyjskiej i lotnikami niemieckiej Luftwaffe. Na cmentarzu znajduje się także działka grobów wojennych z lat 1914-1918, a także wiele pojedynczych rozproszonych mogił.

Polscy lotnicy należeli w większości do 307 Dywizjonu Myśliwskiego Nocnego "Lwowskiego" (stacjonującego na lotnisku w Exeter ponad dwa lata, od kwietnia 1941 r. do kwietnia 1943 r.) oraz do 317 Dywizjonu Myśliwskiego "Wileńskiego", który z kolei w Exeter miał swą bazę od lipca 1941 r. do marca 1942 r. Wśród pochowanych są m.in. dowódcy obu tych jednostek - mjr Antonowicz, mjr Michałowski oraz mjr Brzeziński.

Inni polscy lotnicy leżący na Higher Cemetery służyli w jednostkach brytyjskich: 271 Dywizjonie RAF (271 Squadron), 286 Dywizjonie Myśliwskim RAF (286 Squadron) oraz 601 Dywizjonie Myśliwskim RAF (601 Squadron). Jeden z nich - por. Topolnicki - poległ w bitwie o Anglię. Dwóch kolejnych zostało zabitych w bombardowaniu przez Focke-Wulfy Fw 190 szpitala RAF w Torquay. Jeden z pochowanych w Exeter Polaków w ogóle nie był żołnierzem Polskich Sił Powietrznych, lecz Royal Air Force. Był nim P/O Ciechanowski, syn ambasadora RP w Waszyngtonie, Jana Ciechanowskiego.

W Exeter znajdują się też groby dwóch żołnierzy armii: chor. Bronisława Janiszewskiego, zmarłego 2 maja 1945 r. w 4 Szpitalu Wojennym, oraz chor. Włodzimierza Hliszczaka z Ośrodka Zapasowego 1 Dywizji Pancernej, zmarłego 15 stycznia 1945 r.

Stopień
Nr ewid.
Nazwisko, imię
Data śmierci
Jednostka
mjr pil. (W/Cdr) 76642 Antonowicz Jerzy 23/24.10.1941 307 Dywizjon
mjr pil. (S/Ldr) P-1466 Brzeziński Józef 15.03.1942 317 Dywizjon
por. pil. (F/O) 76676 Bukowiecki Grzegorz 02/03.04.1942 307 Dywizjon
P/O 126082 Ciechanowski Władysław * 02.12.1942 19 Dywizjon RAF
por. pil. (F/O) 76692 Czajkowski Franciszek 25.10.1942 szpital RAF w Torquay
szer. robs. (Sgt) 784193 Gajek Wacław 08/09.11.1942 307 Dywizjon
por. pil. (F/O) P-0099 Gayzler Witold 27.09.1941 307 Dywizjon
kpr. (LAC) 793913 Gindera Jan 20.04.1942 307 Dywizjon
por. pil. (F/O) 76746 Jander Witold 25.10.1942 szpital RAF w Torquay
plut. robs. (Sgt) 780238 Jarzembowski Stanisław 01.08.1942 307 Dywizjon
por. robs. (F/O) P-0750 Karwowski Lech 23/24.10.1941 307 Dywizjon
plut. pil. (F/Sgt) 782480 Kościk Bronisław 07.03.1942 317 Dywizjon
por. pil. (F/O) P-1039 Kurek Zdzisław 13/14.02.1942 307 Dywizjon
st. szer. (AC1) 703470 Lichmira Hipolit 06.04.1943 307 Dywizjon
por. robs. (P/O) P-1815 Lissowski Zbyszko 17/18.07.1942 307 Dywizjon
ppor. pil. (P/O) P-1279 Maxymowicz-Raczyński Stefan 14.02.1942 307 Dywizjon
mjr pil. (W/Cdr) 76645 Michałowski Jan 21.03.1943 307 Dywizjon
por. robs. (F/O) P-0701 Pfleger Włodzimierz 27.09.1941 307 Dywizjon
sierż. pil. (Sgt) 793644 Piwko Mieczysław 11.05.1942 286 Dywizjon RAF
kpr. robs. (Sgt) 781593 Podgajny Edward 11/12.02.1942 307 Dywizjon
por. pil. (F/O) P-0201 Procyk Edward 20.04.1941 271 Dywizjon RAF
por. robs. (F/O) P-0265 Puzyna Stanisław 02/03.04.1942 307 Dywizjon
por. pil. (F/O) P-1098 Sikorski Marian 18.12.1941 317 Dywizjon
por. robs (F/O) P-0827 Skrouba Józef 13/14.02.1942 307 Dywizjon
st. szer. (AC1) 781822 Stachnik Kazimierz 24.05.1941 307 Dywizjon
por. robs. (F/Lt) P-0616 Szkop Stanisław 21.03.1943 307 Dywizjon
por. robs. (F/O) P-0558 Świerz Mieczysław 12/13.04.1942 307 Dywizjon
plut. pil. (Sgt) 783690 Thiesler Kazimierz 11/12.02.1942 307 Dywizjon
por. pil. (F/O) 76722 Topolnicki Juliusz 21.09.1940 601 Dywizjon RAF
por. pil. (F/O) P-1101 Wójcik Karol 29.11.1941 317 Dywizjon
 
Razem
29 + [1]
   
* na ewidencji Royal Air Force

 

Wojciech Zmyślony

Cross of Sacrifice (Krzyż Poświęcenia), czyli pomnik w formie krzyża-miecza w centralnym punkcie kwatery grobów z II wojny światowej.
Widok na kwaterę grobów wojennych z pomnikiem w centralnym punkcie.
Widok na kwaterę od drugiej strony.
Widok na rzędy grobów. Kamienne tablice, pod którymi spoczywają polscy żołnierze, wyróżniają się pięciokątnym kształtem
Plan cmentarza Higher Cemetery.
Grób mjr. pil. Jerzego Antonowicza.
Grób mjr. pil. Józefa Brzezińskiego.
Grób por. pil. Grzegorza Bukowieckiego.
Grób P/O Władysława Ciechanowskiego.
Grób por. pil. Franciszka Czajkowskiego.
Grób szer. robs. Wacława Gajka.
Grób por. pil. Witolda Gayzlera.
Grób kpr. Jana Gindery.
Grób por. pil. Witolda Jandera.
Grób plut. robs. Stanisława Jarzembowskiego.
Grób por. robs. Lecha Karwowskiego.
Grób plut. pil. Bolesława Kościka.
Grób por. pil. Zdzisława Kurka.
Grób st. szer. Hipolita Lichmiry.
Grób ppor. robs. Zbyszka Lissowskiego.
Grób ppor. pil. Stefana Maxymowicza-Raczyńskiego.
Grób mjr. pil. Jana Michałowskiego.
Grób por. robs. Włodzimierza Pflegera.
Grób sierż. pil. Mieczysława Piwko.
Grób kpr. robs. Edwarda Podgajnego.
Grób por. pil. Edwarda Procyka.
Grób por. robs. Stanisława Puzyny.
Grób por. pil. Mariana Sikorskiego.
Grób por. robs. Józefa Skrouby.
Grób st. szer. Kazimierza Stachnika.
Grób por. robs. Stanisława Szkopa.
Grób por. robs. Mieczysława Świerza.
Grób plut. pil. Kazimierza Thieslera.
Grób por. pil. Juliusza Topolnickiego.
Grób por. pil. Karola Wójcika.
Fotografia z lat wojny przedstawiająca kopczyki na grobach pochowanych niedawno pilotów 317 Dywizjonu (od lewej): por. Karola Wójcika, por. Mariana Sikorskiego, mjr. Józefa Brzezińskiego oraz plut. Bronisława Kościka.
Apel 307 Dywizjonu Myśliwskiego Nocnego "Lwowskiego" na cmentarzu Higher Cemetery w Exeter, gdzie spoczęło wielu lotników tej jednostki. Od apelu rozpoczęły się uroczystości tego dnia - przekazanie sztandaru Polskich Sił Powietrznych oraz wręczenie miastu Exeter polskiej flagi. Exeter, 15 listopada 1942 r.
Pogrzeb dowódcy 307 Dywizjonu Myśliwskiego Nocnego mjr. pil. Jana Michałowskiego i por. robs. Stanisława Szkopa na Higher Cemetery. Księża widoczni na zdjęciu to kapelani 307 Dywizjonu - ks. kpt. Marian Konczewski (z lewej) i ks. kpt. Jan Starostka. Exeter, 24 marca 1943 r..
Pogrzeb mjr. pil. Jana Michałowskiego na Higher Cemetery. Trumnę niosą, od lewej: por. pil. Jerzy Damsz, por. pil. Stanisław Andrzejewski, por. pil. Stanisław Szablowski. 24 marca 1943 r., Exeter.